|
فتح الله کیائیها
من عدوی تو نیستم ، انکار توام مرداد با نام بزرگمرد شعر نو فارسی آغاز می شود و هجوم گزمه های حکومتی به جمع مشتاقان شعرش در آرامگاه امامزاده طاهر. این نمایشی است کوتاه، دردناک و تفکر برانگیز که هر ساله با برآمدن بامداد در دومین روز مرداد، بر سر مزار این هنرمند مردمی اجرا می شود. تفکر انگیز از آن جهت که مگر او در زندگی و شعرش چه کرده است که هر دو رژیم شیخ و شاه تحمل کردنش نتوانند و میزان محبوبیت و مقبولیتش را برنتابند. شاید قسمتی از این پاسخ را بتوان در مجموعه اشعارش یافت و بسیاری دیگرش را در نوع و روش زندگیش که به زر و زور و تطمیع و تهدید حاکمیت "نه" گفت و آغوش گرم خلقی اسیر و زخم خورده را بر مقام و جاه و صندلی و میز و تشریفاتی فرمایشی که چاپلوسان هنری مدام در پی کسب آن به رقابت می پردازند، ترجیح داد. او بیشتر در شعرش زندگی کرد و شعرش تصویر روشنی بود از زندگی اش و نوع نگرشش به جهان و انسان و اینکه جایگاه انسان در کجاست و چگونه باید باشد و از چه قداستی می تواند برخوردار شود، اگر که بخواهد. شاید بتوان او را در یک جمله خلاصه کرد: آمد، نه گفت و رفت و اینک پیکرش در امامزاده طاهر و خودش در سینه خلق اسیر است؛ خلقی که شعرش را می خواند و حضور بر سر مزارش را حتی در زیر سایه چماق گزمه گان حکومتی درنگ نمی کند. کوتاه شده ای از بیانیه کانون نویسندگان را بخوانیم: "چند ساعت پیش از آنکه اعضای کانون و دوستداران شاملو بر مزار او گرد آیند، ماموران امنیتی و انتظامی، زن و مرد، مجهز و پرشمار درهای گورستان را بستند و بر درگاه ها ایستادند تا از حضور افراد بر مزار شاملو جلوگیری کنند. به همین نیز بسنده نکردند و جمعیت را که کم‌کم بر تعداد آن افزوده و پشت در انبوه می‌شد وادار کردند تا از گورستان دور شود. کمی دورتر اما باز جمعیت گرد آمد. پوسترهایی که کانون نویسندگان ایران به مناسبت این روز منتشر کرده بود، زیر صدای تهدیدآمیز ماموران و کنار توقیف گوشیهایی که گمان می کردند با آنها عکس و فیلم گرفته شده، توزیع شد. عکس گرفتن و فیلمبرداری برای شرکت کنندگان ممنوع بود اما چندین مامور لحظه به لحظه از اتفاقها و حاضران عکس و فیلم می گرفتند که هم ابزار ایجاد هراس بود و هم امکانی برای شناسایی. "فشار ماموران برای پراکنده کردن جمعیت ساعتی طول کشید و در این مدت صدای آهسته خواهش شان به فریاد بلند تهدیدآمیز انجامید. در چهارسال اخیر که بستن درها و ممنوعیت ورود اعضای کانون و دوستداران شاملو را بر فشارها و ممنوعیتهای سابق افزوده اند، نخستین بار بود که در این مراسم کسی بازداشت نشد. دقیق‌تر اینکه تا تنظیم این متن گزارشی از بازداشت کسی نرسیده است". اخبار تکمیلی منتشر شده در شبکه های اجتماعی حکایت از آن دارد که در جریان این رویداد علی کاکاوند و روزبه سوهانی، دو تن از اعضای کانون نویسندگان توسط نیروهای امنیتی بازداشت شدند که بعدا روزبه سوهانی آزاد شده، ولی هنوز اطلاعی از وضعیت علی کاکاوند در دسترس نیست.
زبان و ادبیات
افتتاح آنلاین لغتنامه دهخدا ده سال پس از فیلتر شدن وب سایت غیررسمی لغتنامه دهخدا، نسخه آنلاین رسمی این لغتنامه در وبگاه جدید مووسسه دهخدا و مرکز بین المللی آموزش زبان فارسی در دسترس همگان قرار گرفت. نخستین وبگاه غیررسمی لغتنامه دهخدا در نیمه دوم دهه هشتاد آغاز به کار کرد، اما پس از اعتراضات سال ۸۸، به دلیل اضافه شدن بخشی به این وبگاه که در واکنش به حوادث روز ابیات متناسب با اعتراضات را منتشر می کرد، در سال ۸۹ فیلتر شد. پس از آن مقامهای قضایی و دولتی اعلام کردند که مسدود شدن این وبگاه به دلیل اعلام موضع مووسسه دهخدا مبنی بر نداشتن ارتباط با این وبگاه بوده است. اما همان زمان، وب سایت "مشرق نیوز"، یکی از رسانه های امنیتی، در واکنش به اعتراضات به فیلترشدن سایت لغتنامه نوشت: " این سایت در طول یک سال گذشته به فعالیت علیه منافع ملی و همکاری با جریانهای ضدانقلاب می پرداخت و در ستون کناری صفحه اول سایت با عنوان چکامه، اشعاری با محتوای همسو با خواسته دشمنان نظام اسلامی منتشر می کرد". اینک و پس از گذشت ده سال و در روز بیستم مرداد این وبسایت آغاز به کار دوباره خود را اعلام و مهدی تجلی، مدیر روابط عمومی مووسسه دهخدا، با اشاره به "استفاده غیرقانونی برخی وبگاهها و اپلیکیشها از این لغتنامه" گفت این نسخه ها به صورت ناقص عرضه شده و اشکالاتی دارند که همگان متوجه آن نمی شوند. نسخه رسمی لغتنامه دهخدا علاوه بر اینکه از نظر کامل و دقیق بودن قابل‌اعتماد اعلام شده، مزیتهایی نیز به نسبت دیگر نسخه های آنلاین دارد که امکان جستجو در معانی واژه ها یکی از این موارد است. مووسسه لغتنامه دهخدا در پیوند با مرکز بین المللی آموزش زبان فارسی، هم اکنون در باغ عمارتی قرار دارد که محمود افشار یزدی (درگذشته ۱۳۶۲) برای سازمان لغتنامه دهخدا و گسترش زبان و ادبیات فارسی و ایران شناسی وقف کرد.
"نامش را پس بگیر"؛ کتابهایی که نمی دانستید به قلم زنان نوشته شده در تاریخ ادبیات جهان شکاف بزرگی میان زن و مرد وجود دارد. بسیاری از زنان نویسنده با استفاده از نام مستعار مردانه هویت زنانه خود را پنهان کرده اند تا نوشته های شان جدی گرفته شود. "شارلوت"، "امیلی" و "آن برونته" بسیاری از آثارشان را زیر نامهای "کارر"، "اِلیس" و "اکتون بل" منتشر کردند و "مری آن اوانز" در اثر "میدل مارچ" خود را پشت نام مردانه "جورج الیوت" پنهان کرد. مسوولان "جایزه ادبیات داستانی زنان"، معتبرترین جایزه سالیانه کتاب در بریتانیا برای رمانهای زنان که از سال ۱۹۹۶ بنیان گذاشته شد، در بزرگداشت ۲۵ سالگی این جایزه به منظور قدردانی از زنان نویسنده ای که در رویارویی با تعصب و تبعیض جنسیتی در طول تاریخ ناگزیر از انتشار آثارشان تحت نامهای مستعار مردانه بوده اند، کارزار جدیدی موسوم به "نامش را باز پس بگیر" به راه انداخته اند. در این ابتکار جدید تعداد ۲۵ کتاب که اغلب شان متعلق به قرن نوزدهم است، منتشر می‌شود که روی جلد آن با نام اصلی نویسنده و اعتبار و تصاویری که شایسته اش است، پوشیده شده. این کتابها را می توان به طور رایگان به شکل کتاب الکترونیکی دانلود کرد (www.independent.co.uk/extras/indybest/books/fiction-books/reclaim-her-name-womens-prize-fiction-book-author-middlemarch-george-eliot-a9668126.html)، اما اصل کتابها به کتابخانه بریتانیا هدیه شده است و قابل خرید نیست.
هنرهای تجسمی
حراج آثار هنری برای التیام دردمندان "بنکسی" تابلوهای نقاشی سه گانه ای را با هدف گرد‌آوری کمک مالی برای بیمارستانی در "بیت لحم" به مزایده می گذارد. سه تابلو نقاشی رنگ روغن اثر "بنکسی" که به بحران مهاجرت اشاره دارد، در حراجی "ساتبیز" لندن به فروش گذاشته خواهد شد. انتظار می رود این تابلوها که به عنوان "منظره دریای مدیترانه" شناخته می شوند، به قیمت ۸۰۰ هزار تا ۱.۲ میلیون پوند به فروش برسند. چنین می نماید که "بنکسی" برای خلق این سه تابلو نقاشی از سبک دوره رمانتیسم منظره استفاده کرده باشد و جلیقه های نجات نارنجی رنگ و حلقه های نجاتی را در سواحل دریا خلق کرده تا به این وسیله مرگ مهاجرانی که در دهه اخیر به اروپا سفر کردند را به تصویر بکشد. مدیر بخش هنر معاصر اروپایی در حراجی ساتبیز بیان کرد: "این تابلوهای سه گانه در گالری ساتبیز و در کنار آثار برخی از برترین نقاشان منظره تاریخ از جمله "بلوتو"، "فن خوین" و "ترنر" نصب شده است. با این حال این تابلوها از نظر پیام سیاسی که دارد، منحصر بفرد هستند." قرار است این سه اثر در جریان حراجی روز بیست و هشتم جولای ساتبیز در کنار خودنگاره ای از "رامبرانت" به فروش گذاشته شود. بنکسی هنرمند گرافیتی کار اهل بریستول است که با نقاشیهای دیواری و هنر گرافیتی اعتراضی خود، شهرت جهانی دارد. با این حال هنوز هویت اصلی او فاش نشده است. نقاشیهای این هنرمند بیشتر به مسائل سیاسی و موضوعهایی مانند گرمای جهانی، جنگ، مهاجران، شنود غیرقانونی و شرایط سخت کاری پرداخته است. تاکنون بارها نقاشیهای این هنرمند از روی دیوار جدا و به قیمتهای چشمگیر فروخته شده است.
داستان مجسمه ای که حصر خانگی شد در یکی دو ماه گذشته گزمه های حکومتی در وحشت از "ما"، یک مجسمه بتنی را شبانه با جرثقیل به انبار تجهیزات شهرداری منتقل کردند. این مجسمه از یک سال پیش در پیاده رو خیابان کارگر شمالی، در جوار پارک لاله، مستقر بود. مجسمه بتونی "ما" در هفتمین دوسالانه مجسمه سازی تهران در سال ۱۳۹۷ توجه و تحسین فراوانی برانگیخت. مجسمه نخست مدتی در ورودی موزه هنرهای معاصر ایستاد و سپس به ورودی "گذر هنر و فرهنگ" در جوار پارک لاله منتقل شد. این مجسمه پس از دو سال شبانه توسط ماموران شهرداری از محل برچیده و به انبار تجهیزات شهرداری منتقل شده که در واقع به معنای فراموشی و نابودی کامل آن است. افشین صیقلی، مجسمه ساز، گلایه می کند که مجسمه او به "انتهای پرتگاهی رو به دره" منتقل شده است. او گفته است: "پاسخ شهرداری ناحیه دو در بلوار کشاورز یک جمله بود: بار اعتراضی داره." اهمیت "ما" در متفاوت بودن آن است که تلویحا با هویت انبوه شهروندان ناشناخته، صدایی غیر از صدای مسلط را تداعی می کند، و این نمی تواند برای حاکمان پذیرفتنی باشد. "ما" به عقیده سازنده اش می خواست با شهروندان وارد گفتگو شود، زمان را بپذیرد و بگوید که زخمهای ما پاک کردنی نیست، ترمیم شدنی است.
موسیقی
گروه متال ایرانی و محکومیت به زندان خبرها حاکی از آن است که علی مادرشاهی، سعید مکاری و سروش خردمند، اعضای گروه موسیقی "آرسامس" در مشهد که در سال ۱۳۹۵ بازداشت شده بودند، اکنون پس از برگزاری دادگاه در مجموع به ۱۵ سال زندان محکوم شده اند. اتهام این گروه موسیقی سبک "متال"، "شیطان پرستی و تبلیغ علیه نظام" عنوان شده است. این گروه موسیقی در حساب رسمی اینستاگرام خود از صدور حکم مزبور خبر داد و به ناعادلانه بودن آن اعتراض کرد. گروه موسیقی آرسامس از مهم ترین گروههای متال ایران است. این گروه به سرپرستی علی مادرشاهی از سال ۱۳۸۱ با سبک "ترش/ دث متال" فعالیت خود را آغاز کرد. آرسامس در دهه هشتاد توانسته بود به موفقیتهای چشمگیری دست یابد و به چند فستیوال بین المللی موسیقی نیز دعوت شده بود. گروه برزیلیSepultura ، آرسامس را به عنوان مهمان ویژه به کنسرت ارمنستان، از کنسرتهای تور جهانی خود، دعوت کرده بود. موسیقی متال در ایران اعلب به صورت زیرزمینی اجرا می شود و هیچگاه مورد حمایت حکومت نبوده است. اواخر دهه هفتاد بود که موسیقی زیرزمینی ایران پذیرای سبک متال شد. امروز بیش از ۱۰۰ گروه متال در ایران فعالیت می کنند که البته جز در بین طرفداران این سبک موسیقی شناخته شده نیستند. گروههایی مثل "کهت میان" با سرپرستی همایون مجدزاده که اتفاقا از معدود گروههای این سبک است که مجوز کنسرت و آلبوم از وزارت ارشاد دارد، یا گروه "تارانتیست" که اکنون دیگر در ایران فعالیت نمی کند، در کنار "آرسامس" از معروف ترین گروههای ایران متال در ایران هستند.
سینما
سینما در پنجه کرونا کرونا چونان کابوسی وحشتناک گریبان هالیوود را گرفته است. به خلاصه ای در این باره توجه کنید: این ویروس مرگبار باعث تعطیلی سینماها شد، تمامی پروژه های هنری را لغو کرد و هزاران نفر در بخشهای گوناگون این صنعت و مشاغل مرتبط با آن بیکار شدند. نزدیک به دو میلیون نفر در هالیوود شاغل هستند و صنعت سینما حدود ۴۰۰ هزار کسب و‌کار آمریکایی را تغذیه می کند. از این تعداد بیش از ۷۰۰ هزار نفر در کالیفرنیا زندگی می کنند و میزان حقوق و مزایای دریافتی سالانه آنها حدود ۱۶ میلیارد دلار است. همچنین لغو اکران فیلمها، سینماهای آمریکا به ویژه تالارهای خصوصی و کوچک را با مشکلات بسیاری مواجه کرده است و حتی برخی از سینماهای زنجیره‌ای آمریکا تا مرز ورشکستگی پیش رفته اند. بحران کنونی فقط یک مشکل آمریکایی نیست و سایر کشورهای جهان را نیز تحت تاثیر قرار داده است. به گزارش تارنمای "وُرلد اکانامیک فورام"، ارزش روزانه صنعت سینما، تلویزیون و هنرهای خلاقه در اقتصاد بریتانیا، حدود ۶۰ میلیون پوند است و با توجه به این که در این دوره بحرانی هزاران نفر مشاغل خود را از دست دادند، این موضوع سایر بخشهای اقتصادی جامعه را نیز تحت تأثیر قرار داده است. در شرایطی که برخی از فیلمهای سینمایی یا سریالهای تلویزیونی آمریکایی در سایر کشورهای جهان تولید می شوند، توقف تولید این پروژه ها بر اقتصاد محلی این مناطق نیز تأثیرگذار است. بر اساس آمار وب سایت یاد شده، میزان درآمد سالانه استودیوهای بزرگ و شرکتهای پخش‌کننده فیلم حدود ۱۳۶ میلیارد دلار است که رقم قابل توجهی در اقتصاد جهانی محسوب می شود.
جشنواره فیلم تورنتو برگزار می شود جشنواره فیلم تورنتو روز دهم سپتامبر با فیلمی از کارگردان آمریکایی "اسپایک لی" گشایش می یابد و تا ۱۹ سپتامبر ادامه خواهد داشت. این جشنواره در کنار جشنواره "کن" و "برلیناله" از بزرگ‌ترین جشنواره های ملی و بین المللی فیلم به شمار می رود و کارشناسان آن را سکوی پرتابی برای رسیدن به اسکار می دانند.این جشنواره فاقد بخش مسابقه رسمی و هیات داوران است و "بهترین" فیلمها را تماشاگران با انداختن رای به صندوق برمی گزینند. امسال فیلم سینمایی "بندربند" محصول مشترک ایران و آلمان به جشنواره بین المللی تورنتو راه یافته است. این فیلم آخرین اثر کارگردان سرشناس ایرانی منیژه حکمت است که در بخش اصلی چهل و پنجمین دوره جشنواره بین المللی فیلم تورنتو اکران می شود. این بخش جشنواره، ویژه فیلمهایی با داستانهای جذاب و توام با چشم انداز جهانی است. بر اساس معرفی نامه و تریلری که وبسایت جشنواره از این فیلم منتشر کرده، داستان آن در جنوب ایران و هنگام سیل اتفاق می افتد.این منبع می نویسد: "در "فیلم جاده ای" منیژه حکمت "که سرشار از موسیقی است، یک گروه موسیقی جوان به مقصد تهران راه می افتد، اما در سیلاب گرفتار می شود." در این فیلم ۷۵ دقیقه ای رضا کولغانی، پگاه آهنگرانی، مهدیه موسوی و امیرحسین طاهری ایفای نقش می کنند.
(منابع: جنگ خبر، دویچه وله، صدای آمریکا، رادیو فردا، ایسنا، بی بی سی، ایندپندنت فارسی)
منبع: نبرد خلق شماره ۴۲۸، شنبه ۱ شهریور ۱۳۹۹ ـ ۲۲ اوت ۲۰۲۰ |