رویدادهای هنری آبان ۹۹

فتح الله کیائیها

 

رویدادهای هنری این  ماه را با کتاب آغاز می کنیم، کتاب کتاب کتاب و بازهم کتاب یار همیشگی انسان، رفیقی رو راست و بی شیله پیله. وسیله ای برای آگاهی و دلیلی برای شکنجه و زندان و حتی اعدام. این هنر جادویی بشری از دیر باز تا کنون خواب را از چشم ستمگران پرانده و روز و شب آنان را پر اضطراب و رعب آور کرده است. یک مشت کاغذ سفید که در ید قدرت انسان متفکر به مثابه بزرگترین سلاح در مقابله با ظلم و جور استبداد، «از هر نوعش: مذهبی، عقیدتی و یا سیاسی،» درآمده و در طول تاریخ تمدن بشری و اگر چه بارها در آتش جهل جنایتکاران سوخته ، اما همیشه سربلند و سرافراز در مصاف با تاریکی ، چراغی روشن و راهنما ، فرا راه بشر بوده، هست و خواهد بود.

در این روزهای تاریک وسیاهی که سپاه جهل و خرافه و جنایت اسلامی بر مردم دردمند ایران مستولی کرده، به عزیزانتان کتاب هدیه دهید و نگذارید دیو تاریکی و سیاهی بر ذهن و زبان فرزندان و عزیزانتان مستولی شود.

به امید روزی که کتاب فروشیها و کتابخانه ها پر رونق ترین مکانهای ایران شوند. گرمای حضورتان را از کتابفروشیها و کتابخانه ها دریغ نکنید. اگر چه می دانم دست تنگید، اما بازهم می دانم که تنور قلبتان گرم است. 

 

کتاب

 

گلزار شقایق ها

ناگفتههای زنانِ مبارز کردستانِ ایران

گلزار شقایقها نام کتابی است در ۳۷۴ صفحه که نشر نقطه منتشر کرده است . این کتاب که توسط گلرخ قبادی نوشته شده، روایتی است تاریخی که نه تنها از دریچه زندگی شخصیِ زنِ کُرد، بلکه از دریچه اجتماعی و سیاسی، به بازخوانی رنج و چالش روزانه آنان میپردازد و عاملیت، مقاومتِ رادیکال و تأثیرگذاری آنها را در برهه ای از تاریخ سرنوشت ساز کردستان و ایران می نمایاند. زنانی که با کنشگری خود، نه تنها در مقابل ستم ملی ایستادند، بلکه ساختارهای جنیست زدهی خانوادگی، اجتماعی و سیاسی را به چالش کشیدند و در صدد بوده اند تا هویت ملی و جنسیتی خود را از نو تعریف کنند. تبعید، زندان، شکنجه و اعدام عزیزان شان نتوانست امید و پویایی را از این زنان بگیرد. گلزارِ شقایقها چهره ‌های سیاه و سفید از زندانیان سیاسی زن و مادران مبارز ارائه نمی دهد.

برای تهیه این کتاب که قیمت آن در اروپا ۱۵ یورو و در امریکا ۱۸ دلار است می توانید به تارنمای زیر مراجعه کنید.

https://www.noghteh.org/product/golzar_shagayegh

 

شکنجه ی سفید

مجموعه گفت ‌و گویی از نرگس محمدی با شماری از فعالان سیاسی در زندان با نام «شکنجه ‌ی سفید» توسط نشر باران در سوئد منتشر شده است.

این فعال حقوق بشر که در زندان زنجان به ‌سر می ‌بُرد، در کتاب «شکنجه ‌ی سفید» با ۱۲ زن زندانی سیاسی گفت‌ و‌ گو کرده است.

موضوع محوری این گفت ‌و گوها وضعیت سلول انفرادی در زندانهای ایران به عنوان یکی از مصادیق بارز شکنجه است.

تاکید بر «شکنجه‌ ی سفید» با سه خاطره از خود نرگس محمدی در زندانهای حکومت اسلامی آغاز می ‌شود و با گفت ‌و گو با نیگارا افشارزاده، آتنا دائمی، زهرا ذهتابچی، نازنین زاغری، مهوش شهریاری، هنگامه شهیدی، ریحانه طباطبایی، سیما کیانی، فاطمه محمدی، صدیقه مرادی، نازیلا نوری و شکوفه یداللهی ادامه می ‌یابد.

  این دوازده زندانی سیاسی، از طیفهای مختلف فکری و عقیدتی هستند؛ از فعالان حقوق مدنی، بهاییان، دراویش، کودکان و نوکیشان مسیحی و همچنین فعالان اصلاح‌طلب گرفته، تا جامعه ‌شناس و فرزند یکی از جانباختگان سیاسی دهه ۶۰ و همچنین فعال حقوق بشر که در دهه ۶۰ مدتها حبس و شکنجه را تاب آورده است.

کتاب «شکنجه ‌ی سفید» با مقدمه کوتاه شیرین عبادی، حقوقدان و برنده جایزه صلح نوبل آغاز می‌شود. او در این یادداشت تاکید کرده است که علی ‌رغم تمام زنجیرهایی که به دست و پای نرگس محمدی زده ‌اند، «هنوز مانند شیر می‌غرد و به همین دلیل حکومت سعی دارد تا او را بشکند»

نرگس محمدی (زاده ۱۳۵۱ در شهر زنجان)، فعال حقوق بشر، روزنامه‌ نگار، عضو شورای عالی سیاستگذاری ادوار تحکیم وحدت، و نایب رئیس کانون مدافعان حقوق بشر است.

 او بارها بازداشت شده و در دادگاهی به ریاست قاضی صلواتی با اتهاماتی چون «فعالیت تبلیغی علیه نظام»، تشکیل کمپین «لغو گام به گام اعدام»، و «اجتماع و تبانی به قصد ارتکاب جرم علیه امنیت کشور» به ۱۶ سال زندان محکوم شده که ده سال آن قابل اجراست.

او در دوره ‌ی محکومیت خود در زندان اوین تهران بود که بعد از اعتراض به کشتار معترضان در آبان‌ ۱۳۹۸ به زندان زنجان تبعید شد و در شامگاه چهارشنبه ۱۶ مهر ۱۳۹۹ از زندان زنجان آزاد شد.

 

کرونا و جایزه ای که برنده اش گمنام ماند

این روزها فرانسه به خاطر کرونا دوباره در تعطیلی نسبتاً کامل است و هیات داوران گنکور هم که  قرار بود برندگان سال جایزه گنکور را اعلام کند، در واکنش به اعتراض کتابفروشیها و به عنوان نشانه ‌ای از همبستگی با آنها و نیز برای ممانعت از این که همه سود سفارش کتابها به جیب آمازون و امثالهم سرازیر شود، اعلام برندگان را به تعویق انداخت.

در ایام کرونا این انتقاد در فرانسه مطرح بوده است که در حالی که مغازه ‌های فروش شراب و مصالح ساختمانی از مقررات کرونایی مستنثی شده و به کار خود کم و بیش ادامه می ‌دهند، چرا در مورد کالاهای فرهنگی و از جمله کار کتابفروشیها چنین استثنایی وجود ندارد و آنها مشمول توقف فعالیت شده ‌اند.

اعتراض‌ها به فقدان این استثنا در موج اول کرونا و تعطیل کلیه فعالیتها در فرانسه هم بسیار شدید بود. گرچه امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه مردم را به خواندن کتاب فراخواند ولی به لحاظ عملی دولت به اعتراضها واکنشی به نشان نداد و تنها تصمیم گرفت که کتابفروشیهای مستقر در سوپرمارکتها که معمولاً به شرکتهای زنجیره ‌ای تعلق دارند را نیز تعطیل کند تا تبعیضی علیه کتابفروشیهای کوچک و غیرزنجیره ‌ای ایجاد نشود.

 

محمد رضا باطبی برنده جایزه ی ادبی و تاریخی محمود افشار

به‌ تازگی بیست ‌و ‌هفتمین «جایزۀ ادبی و تاریخی دکتر محمود افشار» به محمدرضا باطنی، استاد پیشین دانشگاه، زبان ‌شناس، فرهنگ ‌نویس و مترجم هشتاد و شش ساله ایرانی اهدا شده است. قرار بود مراسم اهدای این جایزه در باغ موقوفات محمود افشار برگزار شود، اما به علت شیوع ویروس کرونا و تعطیلی عمومی به زمان دیگری موکول شده است.

پیشتر کسانی چون منوچهر ستوده، عبدالحسین زرین‌کوب، بدرالزمان قریب، فریدون مشیری و هوشنگ ابتهاج و همچنین ادیبان خارجی نظیر برت فراگنر، آنجلو پیه‌مونتسه و ژیلبر لازار برنده جایزه افشار شده‌اند. آنان همراه با این جایزه، قالیچه ‌ای ابریشمی اثر هنرمندان نائینی را نیز که نام خودشان بر روی قالیچه نقش بسته، دریافت کرده ‌اند.

 

جلد دوم «اولیس جیمز جویس» به فارسی

نشر «نوگام» جلد دوم ترجمه فارسی رمان یولسیز (اولیس) جیمزجویس را منتشر کرد. نسخه الکتریکی رایگان این اثر بی ‌بدیل شش ماه پس از نسخه چاپی در اختیار خوانندگان داخل کشور قرار می ‌گیرد

در وبسایت نشر «نوگام» ضمن راهنمایی خرید جلد دوم رمان یولسیز جیمز جویس به فارسی که ترجمه آن را اکرم پدرام‌ نیا انجام داده، توضیح نسبتاً جامعی در باره این اثر بی‌ بدیل آمده است.

ناشر ابتدا چکیده داستان را در یک جمله می ‌نویسد: یک روز (۱۶ ژوئن ۱۹۰۴) از زندگی مردی سی ‌و‌ هشت ساله، کارگر آگهیهای روزنامه‌ ها، یهودی‌ تغییرمذهب‌ داده و زن بی ‌وفا و درمانده ‌اش، جوانی بیست و دوساله‌ و افسرده، رهایی‌ یافته از مذهب کاتولیک که دلش می ‌خواهد او را نویسنده ‌ای برجسته و سرشناس بدانند، گرچه جز مشتی مطالب عجیب چیزی ننوشته است.

ناشردر ادامه به ویژگیهایی می ‌پردازد که یولسیز را به یکی از بی ‌بدیل ‌ترین رمانهای جهان تبدیل کرده است: شخصیت ‌پردازی منحصر به ‌فرد، بازیهای زبانی، شیوه نگارش نو و ویژه، تکنیک جریان سیال ذهن و تک ‌گویی درونی، تغییر مداوم زمان و مکان. در  ادامه این معرفی تاکید می ‌شود که رمان یولسیز دارای ارجاعهای بی‌شمار و اشاره ‌های پنهان و عبارتها و جمله ‌های بغرنج است. به همین دلیل ترجمه فارسی پر است از توضیحات و پانوشتهایی که بتواند خواننده را با منظور خالق اثر آشنا کند.

جیمز جویس خود در این باره می ‌گوید: «آنقدر معما و راز در آن نهاده ‌ام که استادان ناچار باشند قرنها در مورد منظورم بحث کنند، و این تنها راه تامین جاودانگی است».

 

سینما

 

«مجید مجیدی» با «خورشید» راهی اسکار می شود

هیات معرفی نماینده سینمای ایران به مراسم اسکار، "خورشید" به کارگردانی مجید مجیدی را به عنوان نماینده سینمای ایران برای معرفی به آکادمی اسکار ۲۰۲۱ انتخاب کرد.
رائد فریدزاده دبیر و سخنگوی هیأت معرفی فیلم ایرانی به اسکار گفت: کار این هیأت با توجه به تغییر قوانین اسکار بهترین فیلم خارجی ‌زبان و تغییر مهلت زمانی شرکت در این دوره به دلیل شیوع ویروس کووید ۱۹ با بررسی ۹۰ فیلم اکران شده ایرانی آغاز شد و سپس اعضای هیات انتخاب به یک فهرست متشکل از ۱۲ فیلم رسیدند.

به گفته فریدزاده، در ادامه هیات معرفی نماینده سینمای ایران به مراسم اسکار پس از رأی‌گیری و تجمیع نظرات، از میان ۳ فیلم "خورشید" ساخته مجید مجیدی، "درخت گردو" ساخته محمدحسین مهدویان و "یلدا" ساخته مسعود بخشی، فیلم «خورشید» به کارگردانی مجید مجیدی به عنوان گزینه نهایی انتخاب شد.

"خورشید" در سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر، عنوان بهترین فیلم را از آن خود کرد.

این فیلم همچنین در جشنواره کن، جایزه بهترین بازیگر نوظهور را برای روح الله زمانی، بازیگر نوجوان این فیلم به ارمغان آورد.

 

بنکسی «تحت تعقیب» بر پرده ی سینما جلوه گر می شود

دو فیلمساز فرانسوی، سیموس هالی و اورلیا روویه، به سراغ یکی از جنجالی ‌ترین سوژه ‌های هنر قرن بیست ‌و یکم رفته ‌‌اند و فیلمی درباره بنکسی ساخته ‌اند: «بنکسی؛ تحت تعقیب» به‌ تازگی در چهارمین دوره جشنواره الگونا (الجونه) در مصر به نمایش درآمد.

بنکسی که به یکی از ۱۰ چهره معروف بازار هنر در جهان بدل شده، بالأخره کیست. از همان ابتدای فیلم تأکید می ‌شود که شاید تا به حال هیچ‌ کس با این اندازه شهرت جهانی وجود نداشته که ناشناس مانده باشد. همین نقطه آغاز شکل ‌گیری پدیده ‌‌ای است به نام بنکسی که با راز و رمز زیادی آمیخته و همین شهرت جهانی ‌‌اش را شکل می ‌دهد.

در واقع تمام موفقیت او از همین هوشمندی اولیه ‌‌اش در پنهانکاری هویتش نشئت گرفته که تا به امروز ادامه یافته و در صورت آشکار شدن هویتش، به نظر می‌رسد پایان کار او رقم می‌ خورد. البته در طول فیلم برخی از ستایشگران او اغراق می ‌کنند و معتقدند که اگر در قرن بیستم پیکاسو را داشتیم، حالا در قرن بیست ‌و یکم بنکسی را داریم.

ظاهراً تلاش فیلمسازان در جهت پرده‌ برداری از رازهای یک اسطوره است، اما در نهایت رازی گشوده نمی ‌شود. فیلم تئوریهای معروف درباره هویت اصلی بنکسی- رابین گانینگهام، رابرت دل ناجا و جیمی هولت- را دنبال می ‌کند و با روزنامه‌نگارانی که به این نتایج رسیده ‌‌اند گفت ‌و گو می‌کند، اما جمله ‌‌ای از برنامه ‌ریز پیشین او شاید همه ‌چیز را هویدا می ‌کند؛ این ‌که چه ‌طور آنها خودشان خبر جعلی درست می ‌کردند و هر یک از این اخبار هم می ‌تواند جعلی باشد و در خدمت جنجال و هیاهوی بیشتر.

اما کسی در پایان حرفی را می ‌زند که خلاصهٔ جهان بنکسی است: «به نفع همه است که هویت او پنهان بماند».

 

«ریحانه پارسا» بازیگری تحت فشار

ریحانه پارسا، بازیگر جوان سینما، تئاتر و تلویزیون ایران و از چهره ‌های خبرساز دو سال اخیر صنعت سرگرمی در گفت ‌و گویی با رادیو فردا ابعاد تازه ‌ای از اتفاقات رخ داده برای او طی دو سال اخیر را بیان کرد و از جمله گفت در ترکیه تحت فشار قرار گرفته و تهدیدهایی درباره احتمال بازداشت دریافت کرده است.

او که چند روزی است از ایران خارج شده است از جمله گفت؛ به نهادهای امنیتی احضار شده و همچنین پرونده‌ قضایی برایش در دادسرای فرهنگ و رسانه تشکیل شده بود.

به گفته خانم پارسا، یک تهیه‌ کننده سینما با استفاده از ارتباطاتش با نهادهای امنیتی و قضایی به او فشار آورده و خواستار ارتباط با او شده بود. او می‌گوید فشارها حتی در زمان حضور او در ترکیه هم ادامه پیدا کرده و تهدیدهایی مبنی بر احتمال دستگیری و بازگرداندن به ایران دریافت کرده است.

ریحانه پارسا با بازی در سریال «پدر» به کارگردانی بهرنگ توفیقی و نویسندگی حامد عنقا به شهرت رسید و بعد با انتشار تصاویری از خود در شبکه‌ های اجتماعی نگاهها را معطوف به خود کرد. او در این تصاویر، پوششی برخلاف پوشش رسمی مورد پذیرش نهادهای حکومتی ایران داشت.

ریحانه پارسا می‌گوید که پس از انتشار این تصاویر به نهادهای امنیتی احضار شده و آنجا با برخوردهای روانی و فیزیکی رو به ‌رو شده بود. او می ‌گوید در جریان این احضار متوجه شده بود که تلفنش شنود شده است.

او همچنین گفت که به اتهام جریحه‌ دار کردن عفت عمومی به یک سال زندان و ۸۴ شلاق محکوم شده بود. او می ‌گوید آن تهیه‌کننده سینما این حکم را به پرداخت جریمه نقدی تغییر داده بود.

صحبتهای ریحانه پارسا می ‌تواند ابعاد تازه‌ ای از ارتباط برخی تهیه ‌کنندگان سینمای ایران با نهادهای امنیتی و قضایی را نشان دهد. در سالهای اخیر تعدادی از سینماگران نسبت به نفوذ نهادهای امنیتی و قضایی در بخش تولید فیلم هشدار داده و گفته بودند تعداد زیادی از افراد فعال در نهادهای نظامی، قضایی و امنیتی به عنوان تهیه ‌کننده وارد سینما شده ‌اند.

پیشتر در دوره پیشین جشنواره فیلم فجر هم که تعدادی از سینماگران ایرانی خواستار تحریم جشنواره فیلم فجر شده بود، تهیه ‌کنندگان تمام فیلمهای حاضر در جشنواره حاضر به خارج کردن فیلمهای شان از جشنواره نشدند.

 

خبرهای کوتاه فرهنگی و هنری

 

۷۵ سالگی یونسکو

سازمان یونسکو در سال ۲۰۲۰ هفتاد و پنجمین سالگرد بنیان‌گذاری‌ خود را جشن می‌گیرد. یکی از دستاوردهای مهم این سازمان فهرست میراث جهانی بشر است که در حال حاضر بیش از هزار مکان در ۱۷۰ کشور را شامل می ‌شود.

 

نام شجریان زینت بخش یک خیابان

یک عضو شورای شهر تهران گفت که این شورا مصوبه خود برای نامگذاری خیابانی در تهران به نام محمدرضا شجریان را اعلام کرده است. به گفته او، این اقدام باید دو سال پیش انجام می‌ شد. به گفته او؛ مصوبه پیشین این شورا در خصوص نامگذاری خیابانی به نام محمدرضا شجریان به مرحله اجرا رسیده است.

او اضافه کرد که، شهردار تهران بالاخره "پس از پی‌گیریهای چندباره اعضای شورای شهر و نیز مطالبه مردم" مصوبه شواری شهر را برای اجرا ابلاغ کرده است.

قرار است به ‌زودی خیابان فلامک به نام  شجریان، استاد موسیقی و آواز ایرانی ثبت شود.

 

تندیس شجریان را بردند و سازنده اش را تهدید کردند

احمد نبی ‌زاده مجسمه‌ ساز عکاس و نقاش که خالق مجسمه محمدرضا شجریان در پارک ملت شهر مشهد است،  در صفحه شخصی خود در اینستاگرام در این مورد توصیح داد. به نوشته آقای نبی‌زاده حدود ده روز پیش او با مراجعه به مدیریت پارک ملت مشهد درخواست ساخت یک نمونه مجسمه ساده را از موضوعات ساده بر روی تنه درختان خشک شده این پارک داده بود.

این مجسمه ‌ساز و عکاس می ‌گوید، با توجه به اختلاف نظرش با مسوولان پارک، شخصا شروع به ساخت مجسمه محمدرضا شجریان می ‌کند و درنهایت مجسمه ساخته شده از محمدرضا شجریان مورد رضایت مدیریت پارک قرار می ‌گیرد و به خالق اثر قول داده می‌ شود که نور و حفاظ برای نگهداری از این اثر تهیه شود.

آقای نبی ‌زاده در ادامه توضیح داده است: «اما روز دهم که برای کار رفتم با این صحنه خالی مواجه شدم. سریعا من را به دفتر مدیر بردند و با وعده و تهدید گفتند که پستی نگذارم و من هم شرط گذاشتم که هر آن چه از مجسمه شجریان مانده را به من برگردانند. اما من و شما می ‌دانیم که قول مدیران ما به کجا ختم می ‌شود. من هم نه پولی گرفتم و نه خواهم گرفت زیرا هنر فروشی نیست.»

 

موسیقی

 

عزم زنانه، کنسرت زنانه

خواستن و توانستن؛ یک تلاش چند ماهه با کمترین امکانات مالی و تدارکاتی. اکتفا به سی‌ نوازنده به جای هفتاد نفر و بازماندن از صحنه در پی کرونا. حاصل امر کلیپی شد در کارنامه‌ هنرمندان. پای صحبت رهبر ارکستر "سرزمین مادری".

زهت امیری از پاییز ۹۸ عزمش را جزم کرده بود تا ارکستر سرزمین مادری را پس از سه سال، احیا کند و این بار با نوازندگان زن. او برای اجرا نیز بالت سمفونی "مینیاتورهای ایرانی" اثر امین ‌الله حسین را برگزید که راوی آن یک زن است: شهرزاد قصه ‌گو...

تنها رهبر ارکستر زن در ایران در توضیح این تلاش گفت: «در کشور من فشار زیادی روی زنها هست. آنها از خیلی جهات تلاش برابر می‌ کنند اما برداشت برابر ندارند

اما برنامه ارکستر که اجرای ۱۹ سوییت سمفونی در تالار وحدت تهران بود، با شیوع کرونا مصادف شد. نزهت امیری از فراز و نشیبهای کنسرت مجازی، ضبط استودیویی و تولید یک کلیپ روایت می ‌کند. روایتی از پشتکار و پافشاری که پویشی هنری و انسانی در ستایش از کادر درمانی را رقم زد.

 

(در تهیه این مجموعه از تارنماهای: جنگ خبر، رادیو فردا، ایلنا، ایسنا، دویچه وله، صدای آمریکا و ایندیپندنت فارسی، بهره برده ام.)

 

منبع: نبرد خلق شماره ۴۳۱، شنبه اول آذر ۱۳۹۹ ـ ۲۱ نوامبر ۲۰۲۰

http://www.iran-nabard.com/

https://t.me/nabard_khalgh

بازگشت به صفحه اول