|
زنان در مسیر رهایی (اردیبهشت ۱۴۰۰) اسد طاهری
عربستان سعودی سومین سفیر زن خود را معرفی کرد سفیر جدید عربستان در سوئد و ایسلند، در حضور سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه و شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، سوگند یاد کرد. "ايناس الشهوان" سومین زن از عربستان سعودی است که به عنوان سفیر در یک کشور دیگر مسوولیت قبول می کند. پیش از او، "ریما بندر بن سلطان" و "آمال بنت یحیی المعلمی" در ایالات متحده و نروژ به عنوان سفیر انتخاب شده بودند. "ايناس الشهوان" در سال ۲۰۰۷ همکاری خود با وزارت امور خارجه عربستان را آغاز کرد و تا پیش از پذیرفتن این سمت، به عنوان مشاور وزیر خارجه در امور سیاسی فعالیت می کرد. وی همچنین اولین زنی است که سمت مدیر یک اداره را در سازمان امور سیاسی و اقتصادی وزارت امور خارجه برعهده داشته است. او پیش تر مسوولیت تعدادی از پرونده های سیاسی مهم را برعهده داشته و به عنوان نماینده عربستان در بسیاری از مجامع منطقه ای و بین المللی شرکت کرده است. الشهوان دارای مدرک کارشناسی ارشد در روابط بین الملل از استرالیا است و یکی از اعضای اولین گروه برنامه رهبران آینده است که توسط وزارت امور خارجه عربستان در سال ۲۰۱۷ آغاز شده است.
کسب بورسیه هاروارد توسط دختر روستایی هندی یک دختر روستایی به نام "سیما کوماری" از روستایی در "جارکند" هند موفق به راه یابی به دانشگاه هاروارد و کسب بورسیه کامل این دانشگاه شد. "سیما"، فرزند پدری و مادری بیسواد است که توانست در برابر ازدواج اجباری در نوجوانی مقاومت کرده و از حق تحصیل خود دفاع کند. او برای بازی و مربی گری فوتبال هم بارها مورد تمسخر دیگران قرار گرفت، ولی هم اکنون، اولین زن در خانواده خود خواهد بود که به دانشگاه می رود. امسال، به دلیل تقاضای زیاد برای راه یابی به دانشگاه هاروارد، این دانشگاه تعداد پذیرش کمی داشته است. "سیما" نیز با وجود این شرایط و در این سال بسیار رقابتی موفق به کسب بورسیه این دانشگاه شده است. این دختر روستایی گفت: "برابری جنسیتی تحولی است که دوست دارم در روستای خودم و کل جهان مشاهده کنم. برابری جنسیتی برای جامعه روستایی من و کاهش بی عدالتی علیه زنان در مشکلاتی از قبیل تبعیض جنسیتی، خشونت خانگی علیه زنان، کودک همسری و غیره ضروری است. چنین امری نه تنها سبب رشد اقتصادی می شود، بلکه رشد اجتماعی را نیز به دنبال دارد. من قصد دارم در روستای خودم یک سازمان ایجاد کنم که دو هدف را دنبال کند؛ این اهداف شامل راه اندازی تجارتهای کوچک برای زنان روستا است تا استقلال مالی پیدا کنند و دیگری، آموزش زنان در مورد حقوق آنهاست."
قانون از زنان کویتی در برابر قاتلان حمایت نمی کند زنان کویت به دلایل مختلف به دست مردان به قتل می رسند و تمهیدات قانونی لازم برای حفاظت آنها در مقابل خشونت وجود ندارد. قتل یک زن جوان به دست خوستگارش، زنان معترض را به خیابانها کشانده است. به دنبال آنچه یک "جنایت وحشتناک" توصیف شده، یک زن کویتی پس از رد پیشنهاد ازدواج کشته شد. "فرح اکبر" با وجود درخواست خانواده اش از پلیس برای محافظت از او در برابر آزار و اذیت مردی که مزاحمش بود، در کویت کشته شد. گفته می شود آن مرد او را در برابر چشم دختر و خواهرزاده اش ربود. در بیانیه وزارت کشور آمده است که مظنون، "فهد سبحی محمد"، ۳۰ ساله، "فرح اکبر" را از اتومبیلش بیرون کشید و با خود به محل نامعلومی برد و بعد او را در مقابل بیمارستان رها کرد و فرح اکبر همانجا جان داد. به دنبال این حادثه، مردم کویت در اعتراض به این خشونت و زن کشی، در پارکهای عمومی تجمع کرده اند و خواستار حمایت بیشتر از زنان در این کشور شده اند. در شبکه های اجتماعی نیز تعداد زیادی از کاربران با فرح ابراز همبستگی کرده و به خشونت علیه زنان در کشور اعتراض کرده اند.
افزایش ۶۴ درصدی سهم زنان عربستانی در بازار کار بررسیها نشان می دهد که آمار زنان شاغل در عربستان سعودی در سالهای اخیر به سرعت افزایش یافته است. به گزارش موسسه تحقیقاتی "بروکینگز"، در حالی که اواخر سال ۲۰۱۸ میلادی تنها حدود ۲۰درصد از زنان بزرگسال سعودی شاغل یا جویای کار بودند، در پایان سال ۲۰۲۰، میزان زنان شاغل در مجموع نیروی کار این کشور به حدود ۳۳درصد رسیده است. "بروکینگز" در این گزارش می نویسد: "این بدین معناست که سهم زنان سعودی در بازار کار تنها ظرف دو سال ۶۴درصد بیشتر شده که آماری باورنکردنی است!" نکته مهم این است که این افزایش اشتغال زنان ناشی از استخدام به عنوان کارمند دولت نبوده، بلکه بخش اعظم آن در بخش خصوصی روی داده است. بر این اساس، اشتغال زنان در صنایع اقامتی و غذایی ۴۰درصد رشد نشان می دهد و این آمار در بخشهای ساخت و ساز و محصولات تولیدی به ترتیب ۹ و ۱۴درصد رشد متوسط داشته است. استخدام زنان در حوزه عمده فروشی و خرده فروشی هم ۵ درصد بیشتر شده است. "محمد بن سلمان"، ولیعهد سعودی، به عنوان بخشی از برنامه "چشم انداز ۲۰۳۰" برای تنوع بخشیدن به اقتصاد کشور، ابتکار عملی را برای تغییر قوانین اقتصادی و اجتماعی عربستان در پیش گرفته است. یکی از اهداف این برنامه افزایش مشارکت زنان در نیروی کار تا حد ۳۰درصد است؛ هدفی که اکنون محقق شده است. دولت سعودی در سال ۲۰۱۸ ممنوعیت طولانی مدت رانندگی برای زنان را لغو کرد و در دسامبر ۲۰۱۹ هم به تفکیک جنسیتی در رستورانها پایان داد. "بروکینگز" همچنین به تغییر در قوانین مربوط به سرپرستی، کار و خانواده در این کشور محافظه کار اشاره می کند و می نویسد که "به نظر می رسد این اصلاحات در حال نتیجه دادن است". زنان سعودی هنوز برای ازدواج، آزاد شدن از زندان یا دریافت مراقبتهای بهداشتی جنسیتی یا باروری به تایید سرپرست مرد احتیاج دارند و دیدبان حقوق بشر اصلاحات اخیر این کشور را "ناقص" خوانده است. اما به نظر می رسد گامهای نخستی که در این راه برداشته شده، نتیجه بخش بوده است.
انفجار در نزدیکی مدرسه دخترانه در کابل دهها کشته بر جا گذاشت روز شنبه، ۱۸ اردیبهشت (هشتم مه) پایتخت افغانستان بار دیگر شاهد یک فاجعه بود. در پی انفجار بمب در نزدیکی مدرسه دخترانه "سیدالشهدا" در منطقه دشت برچی، واقع در غرب کابل، ۶۰ دانش آموز دختر کشته و بیش از صد نفر زخمی شدند. به گفته وزارت کشور افغانستان، بررسیها نشان می دهد که این انفجار با استفاده از یک خودرو بمب گذاری شده انجام شده است. بعد از انفجار خودرو و خارج شدن دانش آموزان از مدرسه، ۲ مین کارگذاری شده نیز منفجر شده است. هیچ گروهی مسوولیت حمله روز شنبه را به عهده نگرفته است. محمداشرف غنی، رییس جمهور افغانستان با اعلام عزای عمومی در کشور، از گروه طالبان خواست که به کشتار افراد بیگناه پایان دهد. طالبان اما انگشت اتهام را متوجه داعش (گروه دولت اسلامی) کرده است.
هشدار نهادهای اطلاعاتی آمریکا: دستاوردهای زنان افغانستان در خطر است تحلیلگران ارشد اطلاعاتی آمریکا هشدار می دهند پس از خروج نیروهای آمریکایی تا اواخر سال جاری، هر دستاوردی در حقوق زنان در افغانستان که در دو دهه گذشته حاصل شده باشد، در معرض خطر خواهد بود. یک گزارش طبقه بندی نشده که از سوی مدیر اطلاعات ملی آمریکا منتشر شد می گوید: "طالبان به طور عمده در رویکرد محدود گرانه خود در مورد حقوق زنان ثابت قدم است و اگر این گروه در سطح ملی به قدرت برسد، بسیاری از پیشرفتهای دو دهه گذشته را پس خواهد زد." این در حالی است که "مارک میلی"، رییس ستاد مشترک ارتش آمریکا، روز یکشنبه گفته بود که ممکن است برخی "تبعات بد" پدیدار شود، اما وی تصریح کرد هنوز چیزی نمی داند. "جو بایدن"، رییس جمهوری آمریکا، برای خروج کامل نیروهای آمریکایی از افغانستان ماه سپتامبر را تعیین کرده است. بایدن و مقامات ارشد دولت وی تاکید کرده اند که همچنان به موضوعات حقوق بشری در افغانستان توجه نشان می دهند. در زمان حکومت طالبان در دهه ۱۹۹۰ زنان اغلب در خانه بودند و دختران به آموزش دسترسی نداشتند. دو سوم جمعیت افغانستان هم اکنون ۲۵ ساله یا کمتر سن دارد و خاطره ای از حکومت طالبان ندارد. در حالیکه افغانستان همچنان به عنوان یکی از بدترین کشورهای جهان برای زنان رده بندی می شود، اما زنان افغان در پارلمان حضور دارند، به مدرسه می روند و تجارت می کنند.
رشد ۲۶.۸ درصدی زنان سرپرست خانوار ۲۵اردیبهشت- طبق داده های آماری، تعداد زنان سرپرست خانوار طی سالهای ۹۰ تا ۹۸ رشدی ۲۶.۸ درصدی داشته است. ۵۰.۴ درصد این زنان باسواد هستند. در فرهنگ و قوانین جمهوری اسلامی زن سرپرست خانوار به زنی اطلاق می شود که سن وی بیش از ۱۸ سال است و یا ازدواج کرده، اما به دلایل مختلف همچون فوت، طلاق، متارکه، از کارافتادگی، مفقودالاثر شدن، سربازی، محکومیت به زندان، مجهول المکان بودن، اعتیاد، مهاجرت و متواری شدن همسر، سرپرست خانوار شده است. این افراد در اغلب موارد با عوامل آسیب زایی همچون ضعف دسترسی به فرصتهای شغلی، نداشتن درآمد مستمر و موارد دیگر روبرو هستند. طبق داده‌های مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت تعاون، در سال ۹۸ تعداد سه میلیون خانوار کشور دارای سرپرست زن بودند که در مقایسه با سال ۹۰ حدود ۲۶.۸درصد افزایش یافته است. همچنین نسبت زنان سرپرست خانوار به کل سرپرست خانوار در سال ۹۰، برابر ۱۳.۱درصد و در سال ۹۸ حدود ۱۳.۷درصد است. زنان خودسرپرست نیز زیر مجموعه ای از زنان سرپرست خانوار شمرده می شوند که تحت عنوان خانوارهای تک نفره با سرپرست زن در سرشماریها لحاظ می شوند. بررسی آمارها نشان می دهد که شمار زنان سرپرست خانوار در دوره هشت ساله (۱۳۹۰ تا ۱۳۹۸) در حال افزایش است و ۴۱.۴ درصد افزایش داشته است. طبق اطلاعات ارائه شده، نسبت جنسیتی زن به مرد سرپرستان خانوار طی سالهای ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۸ روند صعودی داشته است. در سال ۱۳۹۰ به ازای هر ۱۰۰ سرپرست مرد، حدود ۱۵ سرپرست زن وجود داشته است که این نسبت در سال ۱۳۹۸ به حدود ۱۶ نفر رسیده است. استانهای سیستان و بلوچستان و گیلان (۲۰.۱درصد)، همدان (۱۷.۳درصد) بیشترین و آذربایجان غربی (۹.۹درصد)، کردستان (۱۰.۱درصد) و هرمزگان (۱۰.۸درصد) کمترین درصد زنان سرپرست خانوار را به خود اختصاص داده اند. بررسی وضعیت زنان خودسرپرست در کشور نیز حاکی از این است که در ۹ استان خراسان جنوبی، یزد، گیلان، مازندران، قزوین، آذربایجان شرقی، مرکزی، زنجان و البرز بیش از نیمی از جمعیت زنان سرپرست خانوار، خودسرپرست هستند. استانهای تهران، لرستان و هرمزگان بیشترین زنان خودسرپرست را دارند. بیشترین درصد زنان سرپرست خانوار به ترتیب مربوط به دهکهای درآمدی اول و دوم (۴۵.۲ و ۲۲.۴درصد) و کمترین درصد مربوط به دهکهای هفتم و دهم (۷.۸ و ۸درصد) است. براساس این گزارش، ۵۰.۴درصد زنان سرپرست خانوار باسواد هستند. همچنین ۱۰درصد زنان سرپرست خانوار متاهل هستند و همسر ۷۵.۲درصد نیز فوت کرده و ۳.۹درصد نیز هرگز ازدواج نکرده اند. بیشترین زنان سرپرست خانوار در سال ۹۸ به ترتیب مربوط به گروههای سنی ۷۵ ساله (۱۸.۸۸درصد) و کمترین مقدار این سهم مربوط رده سنی ۱۵ ساله است.
وضعیت بارداریهای خارج از ازدواج پس از تغییر قانون هنوز در امارات متحده عربی مشخص نیست بنا به گزارش مشاهدات دولتی، وکلا و کارکنان بیمارستانها، هفت ماه پس از جرم زدایی از رابطه جنسی پیش از ازدواج در امارات متحده عربی، این قانون همیشه در نحوه درمان حاملگیهای خارج از ازدواج اجرایی نمی شود. در امارات متحده عربی با اینکه زنان به دلیل رابطه جنسی قبل از ازدواج دیگر به زندان افکنده نمی شوند، با این حال تولدهای جدید به گواهی ازدواج والدین احتیاج دارد، بیمه های درمانی به زنان مجرد پوشش بارداری نمی دهند و در اتاقهای گفتگوی آنلاین خصوصی، زنان مجرد همچنان خواهان درخواست اطلاعات در مورد "کلینیکهای ایمن" که می توانند برای بارداری یا سقط جنین بدون ازدواج به آنها مراجعه کنند، هستند. دو زمینه مهم نگرانی بیمه پزشکی و ثبت تولدها است. اگر مادر تازه زایمان کرده نتواند گواهی ازدواج مورد نیاز برای صدور اعلامیه تولد را ارائه دهد، بیمارستانها با پلیس تماس می گیرند که پرونده ای را تشکیل و به دادگاه ارجاع دهد تا در مورد نحوه ثبت تولد تصمیم گیری کند در مورد بیمه درمانی، در دستورالعملهای فعلی اداره بهداشت دبی آمده است: "زنان وضع حمل کرده مجرد و زنان ازدواج نکرده حامله نباید تحت پوشش بیمه بارداری قرار بگیرند." "لودمیلا یامالووا"، وکیل مستقر در دبی که وکالت برخی از زنان مجردی را عهده دار است که در امارات متحده عربی زایمان کرده اند، گفت که هنوز "دیدگاه کلی" وجود دارد که آنها مرتکب جرم شده اند. وی تاکید کرد: "اگر بارداریهای خارج از ازدواج دیگر نقض قوانین کشور نیست ، پس صدور شناسنامه باید فقط یک مرحله اداری باشد. این امر به هیچیک از مراحل دادرسی یا سایر مراحل پیچیده مربوط به دوائر قضایی، از جمله پلیس، نیاز ندارد." با این حال به نظر می رسد دادگاه ها در حال تغییر آرای خود هستند. به نوشته رسانه های محلی، دادگاه های تجدیدنظر در دبی و شارجه امسال احکام صادره قبلی در مورد اتهام رابطه جنسی توافقی قبل از ازدواج را لغو و زنان متهم را تبرئه کردند. با این حال به گفته "یامالووا"، یکی از موکلان وی بعد از تبرئه در دادگاه و در حالیکه سوابقش پاک شد، قادر به کسب شناسنامه برای نوزادش نگردید "روتنا بیگم" از "دیده بان حقوق بشر" می گوید: "اصلاحات در امارات گامی مهم در جهت درست بود ... اما مقامات باید اطمینان حاصل کنند که زنان باردار مجرد می توانند به مراقبتهای بهداشتی و شناسنامه برای فرزندان خود دسترسی پیدا کنند." وجود موانع در اجرای قانون یک چالش پیش روی امارات متحده عربی است که بیش از پیش تلاش می کند مرکزی برای گردشگری، سرمایه گذاری و تجارت باشد. این کشور در این مسیر به دنبال تبدیل شدن به یک دولت سکولار و از نظر اجتماعی لیبرال تر است.
(منابع: رادیو زمانه، ایسنا، صدای آمریکا، ایندپندنت فارسی، رادیو فردا، خبربانو، بی بی سی، ایرنا، رویترز)
منبع: نبرد خلق شماره ۴۳۸، شنبه اول خرداد ۱۴۰۰ – ۲۲ مه ۲۰۲۱ |