|
رویدادهای هنری ماه (خرداد ۱۴۰۰) فتح الله کیائیها
شولایش را تکانی داد/ بهار چکید قطره قطره هنر هنرمند می تواند زندگیش باشد. نه زندگی شخصی و خواسته های شخصی اش، که زندگی اجتماع پیرامون و خواسته های آنان. هنرمند می تواند اثری خلق کند زیبا، باشکوه و زیب کتابخانه ها، دیوار نمایشگاههای بزرگ و پر زرق و برق و حرف اول و آخر حراجیهای بزرگ و مزونهای پر شکوه. هنرمند می تواند اثری داشته باشد که صاحبان ثروت و مکنت را به تفاخر و تظاهر زیبنده کند، به دیکتاتور اسباب فخر فروشی هنری دهد و اندکی به زندگی حقیر انگلهای جامعه بیفزاید. او می تواند با فریب توده ها بر فرش قرمز خیانت پای گذارد و بر سکوی افتخار خون آلودی از دهه های زجر مردم ایران بایستد. اما همچنین هنرمند می تواند در بین توده ها و کارگران باشد و آثارش مثل "عباس آقا کارگر ایران ناسیونال"، در دل و جان اکثریت جامعه جای بگیرد و مروج آزاد اندیشی و عدالتخواهی باشد. هنرمند می تواند کنار حکومت باشد یا همدست توده. این انتخاب خود اوست. او می تواند جایگاهش را بر سر سفره افطاری (همیشه گسترده) پیدا کند؛ سفره هایی که همیشه جایی برای هنرمندان روزه دار دارد. اما آنچه که راه هنرمند را از هنر فروشان چیره دست و کاسبکار جدا می کند، کنار مردم بودن، برای آنان بودن و منعکس کننده دردها ، آلام، جشنها و شادیهای آنان بودن است. این را نه من، که تاریخ گذشته این سرزمین با صدای بلند فریاد می کند. او سرود "خون ارغوانها" را سراییده که هنوز زمزمه اکثریت جامعه است، فارغ از نگرشهای سیاسی و اجتماعی و یا عقیدتی. "سرآمدن زمستان" را فریاد سر داده و به سوگ "گل مینای جوان" نشسته. "پرنیان شفق" را در آیینه "رود" مکر در مکرر می کند و هنوز چند ساعتی از رهائی اش از زندان شاه نگذشته که به کانون نویسندگان می پیوندد و با آنان همصدا و همسو شبهای پر شکوه شعر آزادی را در انستیتو گوته خلق می کند. هنرمند می تواند با یک "نه" بزرگ، جوخه اعدام را به حضور در جشن عروسی اش ترجیح دهد تا خلق به جان آمده و گردنکش در حصار شب با قدرت و پر توان بخواند: زده شعله بر چمن /در شب وطن/ خون ارغوانها/ .... و بدینسان است که هنرمند حضور بر دیوار قلبها، نمایشگاه دلها و سوز دردناک مادران دادخواه را برای درخشش در تاریخ ستمدیدگان ترجیح می دهد؛ درخششی چونان ستارگانی که شب را شکستند و بی صدا و بی هیچ هیاهویی خاموش شدند. آری و بیگمان رفیق سعید سلطانپور یکی از آنها بود که: شولایش را تکانی داد/ بهار چکید قطره قطره.
موسیقی
جشنواره "فرشی از آوا" و یادی از مرضیه، رامش و هایده در چارچوب جشنواره "فرشی از آوا" که روز دوم ژوئن (۱۲ خرداد) در دو بخش برگزار شد، یک گروه کُر ترانه هایی را که رامش، مرضیه و هایده اجرا کرده اند، بدون همراهی ساز بازخوانی کرد. میهمان ویژه این جشنواره علی کامرانی، ترانه سرا و بازیگر تئاتر، بود. پاندمی کرونا جشنواره موسیقی "فرشی از آوا" (Klangteppich) در برلین را هم به دنیای مجازی سوق داد. دو دور نخست این جشنواره (۲۰۱۸ و ۲۰۱۹) به صورت زنده در حضور تماشاگران برگزار شد، اما سال گذشته که دولت و مردم در آلمان در مقابله با کرونا هنوز گامهای نخستین را برمی داشتند، اجرای آن به تاخیر افتاد. تجربه‌های موسیقیایی خوب در دنیای مجازی باعث شد که "فرانسیسکا بوره" (Franziska Buhre)، بانی این جشنواره، آن را به صورت مجازی ارائه کند. او در پاسخ به این پرسش سوسن زارع، گرداننده برنامه، که چگونه به فکر برگزاری این جشنواره افتاده گفت، چند سال پیش در برنامه ای که با موسیقی ایرانی در ارتباط بوده شرکت کرده و به موسیقی ایرانی علاقمند شده است. خانم بوره در سال ۲۰۱۸ تصمیم به برگزاری جشنواره "فرشی از آوا" را گرفت. او در باره دلیل انتخاب رامش، مرضیه و هایده گفت، از حسش هنگام شنیدن ترانه های خوانندگان ایرانی پیروی کرده و افزون بر این، زندگینامه خوانندگان هم برایش اهمیت داشته است. علی کامرانی که برخی از ترانه هایش را خوانندگان مطرح ایران خوانده اند، در بخش گفت وگوی جشنواره ضمن توضیحاتی در باره سرایندگان و خوانندگان ترانه هایی که گروه کُر اجرا می کند، به شرایط حاکم بر موسیقی در دوران پیش و پس از انقلاب ۵۷ هم اشاره کرد و گفت، در هر دو دوره ترانه ها سانسور شده و می شوند و ترانه سرایان مجازات شده و می شوند.
ادبیات
صدوسی امین ماهنامه ادبیات داستانی چوک منتشر شد این شماره "چوک"مجموعه ای در تاریخ ادبیات داستانی است. بانک مجموعه داستان چوک شامل حدود ۵۰۰ داستان و داستانک است که طی ۱۵ سال فعالیت اعضای کانون فرهنگی چوک انجام گرفته و در ۱۱۲ شماره ماهنامه ادبیات داستانی چوک منتشر شده و اکنون در قالب یک مجموعه داستان تقدیم علاقمندان می شود. برای دانلود به آدرس زیر بروید: www.chouk.ir/download-mahnameh/
یک فرانسوی برای اولین بار برنده جایزه بوکر "در شب همه خونها سیاه است" نام رمانی است که "دیوید دیوب" را برنده جایزه امسال "بوکر" کرد. به استناد تاریخچه جایزه بوکر بین المللی، دیوپ اولین نویسنده فرانسوی است که این جایزه معتبر ادبی را از آن خود می کند. این رمان برای رسیدن به جایزه "بوکر" از ۵ کتابی که به فهرست نامزدهای نهایی راه یافته بودند، سبقت گرفت: "جنگ فقرا" (The War of the Poor) از "اریک ویلار" به زبان فرانسوی، "به یاد خاطره" (In Memory of Memory) اثر "ماریا استپانووا" به زبان روسی، "مضرات سیگار کشیدن در تختخواب" (The Dangers of Smoking in Bed) اثر "ماریانا انریکز" به زبان اسپانیایی، "وقتی دست از درک دنیا برمی‌داریم" (When We Cease to Understand the World) اثر "بنیامین لاباتوت" به زبان اسپانیایی و "کارمندان" (The Employees) نوشته "اُلگا راون" به زبان دانمارکی رقبای اصلی دیوپ برای رسیدن به این جایزه بودند. رمان "در شب همه خونها سیاه است"، داستان یک سرباز اهل سنگال را روایت می کند که در جنگ جهانی اول در جبهه فرانسه می جنگد. پس از آن که این سرباز یکی از دوستان دوران کودکی خود را در خط مقدم این جنگ از دست می دهد، به جنونی دچار می شود که خود را در قالب بیرحمی و قساوت بی حد و مرز علیه سربازان دشمن نشان می دهد. در جریان جنگ جهانی اول نزدیک به ۱۳۵ هزار سرباز سنگالی در اروپا جنگیدند که از این تعداد ۳۰ هزار نفر جان خود را از دست دادند. دیوپ از سکوت پدرِ پدر بزرگش درباره روزهایی که در جبهه گذراند، برای نوشتن این رمان الهام گرفت. او می گوید: "هیچگاه درباره تجربیات خود از جنگ نه چیزی به همسرم گفتم و نه به مادرم، به خاطر همین همیشه خیلی به داستانها و حکایاتی که باعث می شد با آن جنگ ارتباط گرفت، علاقه داشتم."
۱۳ مساله سیاسی؛ نامزدهای نهایی جایزه "جورج اورول" سیزده اثر با موضوعات مختلف، از جنگ و برده داری گرفته تا بحران در سیستم خدمات درمانی انگلیس، به فهرست نامزدهای نهایی دو شاخه اصلی از جوایز "جورج اورول" در سال ۲۰۲۱ راه یافتند. جایزه اورول هرساله به نویسندگانی اهدا می شود که در آثار خود آرمان اورول را برای تبدیل نثر سیاسی به یک اثر هنری مدنظر قرار داده باشند و حقایق سیاسی و اجتماعی را از طریق داستان منتقل کنند. هیات داوران این جایزه معتبر ادبی ۲۸ مه (جمعه، ۷ خرداد) فهرست نامزدهای نهایی جایزه بهترین اثر سیاسی سال را در دو شاخه اعلام کرد: *بخش غیرداستانی: "اروپاییان آفریقایی تبار: تاریخ ناگفته" (African Europeans: An Untold History) نوشته "اولیوت اوتل"، تاریخدان اهل کامرون "بین دو آتش: حقیقت، جاه طلبی و مماشات در روسیه پوتین" (Between Two Fires: Truth, Ambition and Compromise in Putin's Russia) نوشته "جاشوا یافا"، خبرنگار اعزامی روزنامه نیویورکر به مسکو "بودا را قورت بده: زندگی و مرگ در یکی از شهرهای تبت" (Eat the Buddha: Life and Death in a Tibetan Town) نوشته "باربارا دمیک"، روزنامه نگار آمریکایی "شبان انگلیسی: میراث" (English Pastoral: An Inheritance) اثر "جیمز ریبانکز"، مزرعه دار و نویسنده انگلیسی "منافع: دستگاه بریتانیا چگونه در برابر لغو برده داری مقاومت کرد" (The Interest: How the British Establishment Resisted the Abolition of Slavery) نوشته "مایکل تیلور"، اندیشمند سیاسی "رنجهای عشق: بحران تیمار و پرستاری" (Labours of Love: The Crisis of Care) به قلم "مدلین بانتینگ"، نویسنده انگلیسی "جسم ما، رزمگاه آنها: جنگ با زنان چه می کند؟" (Our Bodies, Their Battlefield: What War Does to Women) از "کریستینا لم"، روزنامه‌نگار انگلیسی
*بخش داستانی: "زندگی پس از مرگ" (Afterlives) از "عبدالرزاق گورنا"، رمان نویس اهل تانزانیا "اپیروگون" (Apeirogon) نوشته "کالم مک کالن"، نویسنده ایرلندی
"مرگ
ویوک اوجی"
(The Death of Vivek Oji)
اثر "اکواک امزی"، نویسنده و هنرمند اهل نیجریه
"تابستان"
(Summer)
به قلم "الی اسمیت"، نویسنده، روزنامه نگار و نمایشنامه نویس اهل
اسکاتلند
اهدای جایزه ادبی "یاکوب گریم" به هرتا مولر، نویسنده و برنده نوبل ادبیات هیات داوران جایزه "زبان آلمانی"، "هرتا مولر"، نویسنده سرشناس رومانیایی تبار، را به عنوان یکی از برندگان جایزه "یاکوب گریم" برگزید. داوران او را به خاطر "مبارزه علیه توتالیتاریسم در هر رنگی از جمله در زبان" ستودند. به گفته آنها خانم مولر "از امکانات نامحدودی که زبان آلمانی به عنوان سرچشمه شعر ارائه می دهد، به طرز استادانه ای بهره می گیرد". این جایزه ۳۰ هزار یورویی در ۱۶ اکتبر امسال در شهر کاسل اهدا خواهد شد. هرتا مولر ۶۸ ساله و از اقلیت آلمانی زبان رومانی است. او در تمام دوران فعالیت ادبی خود با تهدید سرویس امنیتی رومانی در دوران زمامداری چائوشسکو روبرو بود. مولر در کتابهایش این فضا را با زبانی بی‌نظیر به تصویر می کشد. او در سال ۲۰۰۹ برنده جایزه نوبل ادبیات شد و تاکنون دهها جایزه ادبی دیگر نیز به او اهدا شده است. کتابهای هرتا مولر به بیش از ۲۰ زبان، از جمله به فارسی ترجمه شده که از معروف ترین آنها "سرزمین گوجه های سبز" است.
یک نوجوان برنده تقدیر نامه پولیتزر در مراسم اهدای جایزه پولیتزر، معتبرترین جایزه در حوزه روزنامه نگاری آمریکا، روزنامه های "نیویورک تایمز"، "استار تریبیون"، "بوستون گلوب"، نشریه "اتلانتیک" و خبرگزاریهای "آسوشیتدپرس" و "رویترز" در بخشهای گوناگون این جشنواره جایزه دریافت کردند. هیات داوران جایزه پولیتزر تقدیرنامه ویژه اش را به "دارنلا فریزر" اهدا کرد؛ نوجوانی که صحنه دستگیری و کشته شدن "جورج فلوید"، شهروند سیاهپوست، به دست یک پلیس سفیدپوست را با گوشی موبایلش فیلمبرداری کرده بود. همچنین "امیلیو مورناتی"، عکاس ارشد آسوشیتدپرس، به دلیل عکسهایی که سال گذشته از تظاهرات ضد نژادپرستی و وضعیت سالمندان در زمان شیوع کرونا گرفته بود، برنده جایزه روزنامه نگاری پولیتزر شد.
سینما
روایت سینمایی از رسوایی پدرخواندهِ هالیوود
با اعلام کمپانی "یونیورسال"، تولید اولین فیلمی که داستان آن به طور
مستقیم بر رسوایی "هاروی واینستین"، تهیه کننده هالیوودی تمرکز می
کند، از تابستان آغاز خواهد شد. "کری مولیگان" و "زویی کازان" در مراحل نهایی توافق برای بازی در نقش دو خبرنگاری هستند که کتاب اصلی را نوشته اند و در اکتبر سال ۲۰۱۷ نیز برای گزارشهای خود جایزه "پولیتزر" دریافت کردند. بعد از گزارشهای اولیه ای که در نیویورک تایمز و "نیویورکر" منتشر شد، در حدود ۱۰۰ نفر، اتهامات سوو‌رفتار جنسی علیه واینستین را مطرح کردند که پیش از این یکی از چهره های قدرتمند هالیوود محسوب می شد. او در سال ۲۰۲۰ به ۲۳ سال زندان محکوم شد. اگرچه رسوایی واینستین موضوع تعدادی از آثار مستند بوده و تعدادی از فیلمها و برنامه های تلویزیونی هم از این داستان الهام گرفته اند، اما "او گفت"، اولین فیلمی است که به طور مستقیم به این موضوع می پردازد. فیلمنامه این اثر توسط "ربکا لنکوویچ"، برنده اسکار، نوشته خواهد شد و "ماریا شریدر"، فیلمساز آلمانی، آن را کارگردانی می کند. هنوز تاریخ اکرانی برای این فیلم در نظر گرفته نشده است.
هنرهای تجسمی
دو نقاشی سیصد و پنجاه ساله در زباله دان مردی در آلمان دو نقاشی رنگ روغن با قدمتی حدود ۳۵۰ سال را در زباله دان پارکینگی کنار اتوبان پیدا کرد. او آنها را تحویل پلیس شهر "کلن" داد. پلیس در حال تحقیق درباره این معماست که چرا این نقاشیها به زباله دان انداخته شده اند؟ یکی از تصاویر، "پرتره یک پسر"، اثر "ساموئل ون هوگستراتن"، دانش‌آموز رامبراند، در قرن هفدهم میلادی است. دیگری با عنوان "خنده خودنگاره" در سال ۱۶۶۵ توسط "پیترو بلوتی"، نقاش ایتالیایی، کشیده شده است. کارشناسان گفته‌اند که پس از ارزیابیهای اولیه به این نتیجه رسیده اند که هر دو اثر احتمالا آثار اصلی هستند. پلیس کلن عکسهای این آثار را منتشر کرده و شهروندان پرسیده است: "چه کسی این نقاشیها را می شناسد یا می داند که چگونه آنها سر از سطل زباله درآورده اند؟"
تبدیل تجربه کُما به یک رمان گرافیکی "زارا اسلاتری" (Zara Slattery) ، هنرمند انگلیسی اهل برایتون، در سال ۲۰۱۳ به یک باکتری گوشتخوار آلوده شد و بیش از دو هفته در یک کمای پزشکی برای بقا جنگید. در این مدت پزشکان به همسرش گفته بودند که خود را برای بدترینها آماده کند. این هنرمند سرانجام یک پای خود را به باکتری مهاجم باخت اما زنده ماند. زارا در ۱۵ روزی که در کما بود توهمات واضحی را تجربه کرد و حالا پس از ۸ سال تمام شان را در یک رمان گرافیکی به نام "کما" (Coma) تصویر کرده است. وی در نگارش این رمان همچنین از خاطراتی که همسرش از این دوران ثبت کرده بود، استفاده کرد.
این
هنرمند انگلیسی درباره تجربه خود از کما می گوید:
"در
دل تاریکی از خواب بیدار شدم؛ سعی می کردم بفهمم کجا هستم و چه اتفاقی
دارد برایم می افتد، می دانستم خواب نمی بینم."
شعر ماه
سروده ای از آرش صادقی زندانی آزاد شده برای همسر دربندش گلرخ ایرایی
(منابع: دویچه وله، ایرنا، بی بی سی انگلیسی، خبر آنلاین، ایران اینترنشنال، جنگ خبر)
منبع: نبرد خلق شماره ۴۳۹، سه شنبه ۱ تیر ۱۴۰۰ – ۲۲ ژوئن ۲۰۲۱ |