|
اسد طاهری
طالبان آموزش کتابهای نوشته شده توسط زنان را ممنوع کرد روز سه شنبه ۱ مهر، ضیاور رحمان آریوبی، معاون علمی وزارت آموزش عالی، در نامه‌ای خطاب به دانشگاههای افغانستان گفت که هیاتی از «علما و کارشناسان دینی» دریافته اند که کتابهای ممنوعه نقض تفسیر طالبان از قوانین شریعت است. به گفته آریوبی، این آثار از نظر محتوای «ایدئولوژیک، فرهنگی، مذهبی و علمی» مورد ارزیابی قرار گرفتند. به گفته طالبان ممنوعیت کتابهای نوشته شده توسط ایرانیان یا چاپ شده در ایران بخشی از تلاش برای «جلوگیری از نفوذ محتوای ایرانی» به برنامه درسی افغانستان است. بر اساس این دستورالعمل دانشگاهها موظف شده اند تا ۱۸ دوره دانشگاهی را که خلاف قوانین دینی تشخیص داده شده ممنوع کنند. همچنین ۲۰۱ دوره دانشگاهی «مشکل ساز» دیگر در دست بررسی هستند
ممنوعیت طالبان درمان زنان توسط دندانپزشکان مرد در قندهار طالبان در ولایت قندهار در جنوب افغانستان، درمان زنان توسط دندانپزشکان مرد در کلینیکهای دندانپزشکی را ممنوع اعلام کرد. منابعی در قندهار روز پنجشنبه ۳ مهر اعلام کردند که اعضای کمیته امر به معروف و نهی از منکر طالبان، زنان را از کلینیکهای دندانپزشکی در این استان اخراج کرده اند. این منابع افزودند که نیروهای طالبان به کلینیکها دستور داده‌اند که دیگر اجازه ندهند زنان توسط دندانپزشکان مرد درمان شوند. نهادهای حقوق بشری و سازمان‌های امدادی هشدار داده‌اند که ادامه این روند می‌تواند به فاجعه‌ای انسانی در افغانستان منجر شود. افزایش میزان مرگ و میر زنان و کودکان‌شان، سوءتغذیه، بازگشت بیماری‌های قابل پیشگیری، و بحران سلامت روان از جمله خطراتی است که سازمان جهانی بهداشت نسبت به افزایش آن در افغانستان، هشدار داده است.
دادگاه برای رساندن صدای زنان افغان به دنیا روز چهارشنبه ۱۶ مهر در سومین روز نشست سه روزه «دادگاه مردمی برای زنان افغانستان» در مادرید، اعلام شد که «استماع و رسیدگی به جنایات علیه بشریت و نقض‌های فاحش حقوق بشری زنان و دختران در افغانستان» هدف دادگاه است. برگزارکنندگان گفتند در دو روز اول دادگاه، شاهدانی از داخل و خارج افغانستان شهادت می دهند؛ زنانی‌که سالها با محدودیت و «خشونت سیستماتیک» زندگی کرده اند؛ تجربه خشونت خانوادگی یا ازدواج اجباری دارند، فعالان مدنی و حقوق زنان و تعدادی از زنانی که مخفیانه در مخالفت با محدودیت‌های طالبان فعالیت کرده‌اند. این دادگاه به ابتکار چهار نهاد مدنی و حقوقی افغان در تبعید و با همکاری نهاد «دادگاه دائمی مردمی» مستقر در رم برگزار شده است. چهار نهادی که این دادگاه را برگزار کرده‌اند، می‌گویند این نشست «واکنشی» است به محدودیت و کندی مسیرهای رسمی عدالت. هرچند احکام دادگاه مردمی برای زنان افغانستان الزام‌آور نیست، برگزارکنندگان امیدوارند نتایج آن سندی تاریخی و اخلاقی برای دادخواهی زنان افغانستان باشد. آنها باور دارند که این دادگاه فرصتی مستقل و اخلاقی برای مستندسازی رنج‌ها و مطالبات زنان است
بازگشت گشت ارشاد باوحود وعده دولت پزشکیان گزارشهای میدانی از حضور گسترده مأموران گشت ارشاد در نقاط مختلف تهران، از جمله میدان انقلاب، میدان صنعت و مترو عباس‌آباد حکایت دارد. بر اساس مشاهدات شهروندان، مأموران به زنان تذکر حجاب می‌دهند و در برخی موارد آنان را برای گفت‌وگو کنار می‌کشند. این در حالی است که دولت مسعود پزشکیان پیش‌تر از توقف فعالیت گشت ارشاد و پرهیز از برخوردهای خیابانی خبر داده بود. لازم به ذکر است، در ماه‌های گذشته تصاویری از حضور زنان بدون حجاب اجباری در خیابان‌ها و برخی محافل، در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است که نشان می‌دهد زنان ایران در نتیجه مقاومت و جانفشانی رفته رفته عرصه عمومی شهرها را بازپس گرفته‌اند. ولی همچنان برای ورود به مراکز آموزشی و مراکز دولتی بدون حجاب اجباری، محدودیت‌های سفت و سختی برقرار است. در همین مدت پزشکیان و نیز شورای عالی امنیت ملی، بنا به مصلحت نظام، به اسم وفاق، قانون حجاب و عفاف را اجرا نکرده‌اند که این موضوع با واکنش طیف اصولگرا مواجه شد. آنها حجاب را خاکریز مهمی می‌دانند که در صورت از دست دادن آن، ایدئولوژی و اقتدار و سیطره رژیم صدمه جدی می‌بیند.
طالبان تبعیض علیه زنان را به دهلی آورد در پی ممانعت از ورود خبرنگاران زن به نشست وزیر خارجه طالبان، سوهاسینی هایدار، روزنامه‌نگار سرشناس و دبیر امور خارجی روزنامه هندو گفت دولت هند با میزبانی رسمی از طالبان، تبعیض زن ستیزانه آنان را به خاک خود آورده است. او در شبکه اکس نوشت: «این رویکرد تسلیم پذیری است، نه دیپلماسی.» امیر خان متقی وزیر خارجه طالبان که اخیرا به هند رفته شام روز شنبه ۱۰ اکتبر به سفارت افغانستان در دهلی رفت و در یک کنفرانس خبری با رسانه‌ها شرکت کرد. چند رسانه بزرگ هندی، از جمله ایندیا تودی و تایمز ناو، برای پوشش نشست خبری وزیر خارجه طالبان، به سفارت افغانستان در دهلی‌نو دعوت شده بودند، اما مأموران امنیتی سفارت از ورود خبرنگاران زن جلوگیری کردند.
صدای زنان در تئاتر؛ سکوتی که باید شکسته شود در دنیای پرهیاهوی تئاتر، صحنه‌ها عموماً به روایت داستانهایی از زندگی مردان و دغدغه های آنها اختصاص دارد، در حالی که صدای زنان به طرز چشمگیری نادیده گرفته می‌شود. این نادیده انگاری نه تنها در انتخاب آثار نمایشی، بلکه در فرصتهای اجرایی و حمایتهای مالی نیز مشهود است. در برخی شهرستانهای خراسان رضوی، این چالشها به وضوح نمایان است؛ جایی که بانوان هنرمند با موانع اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی متعددی روبرو هستند که مانع از بروز استعدادهای شان می شود. تئاتر، به عنوان یک هنر زنده و تأثیرگذار، می‌تواند ابزاری برای بیان موضوعات اجتماعی و فرهنگی باشد، اما در بسیاری از موارد، این ظرفیت به دلیل نبود آثار مناسب و عدم حمایت از هنرمندان زن، به هدر می‌رود. متون نمایشی غالباً به مسائل عمومی و مردانه پرداخته و از بیان تجارب و احساسات زنان غفلت می‌کنند. این وضعیت نه تنها به کاهش تعداد آثار تئاتر بانوان منجر می‌شود، بلکه باعث می‌شود که احساسات و دغدغه‌های زنان در جامعه به حاشیه رانده شوند.
تبعیض علیه زنان در عراق نهادینه می‌شود روز چهارشنبه ۲۳ مهر، دیدبان حقوق بشر (HRW)، اعتراض خود را نسبت به قانون مدنی فقه جعفری که روز ۲ اکتبر از سوی ریاست جمهوری عراق تأیید شد، اعلام کرد. این سازمان اعلام کرد که در این قانون، در زمینه موضوعاتی نظیر ازدواج، طلاق، ارث، ولایت و حضانت کودکان، از مردان حمایت شده و تغییراتی مغایر با حقوق زنان وجود دارد. سارا سانبار، پژوهشگر دیدبان حقوق بشر در امور عراق، با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد: «قانون جدید احوال شخصیه، علیه زنان تبعیض اعمال می‌کند و به شکل حقوقی آنان را در جایگاه شهروندان زیردست قرار می‌دهد. این قانون، حقوق زنان و کودکان دختر بر زندگی‌شان را به مردان واگذار می‌کند و باید فورا اجرای آن متوقف گردد.» قانون احوال شخصیه شماره ۱۸۸ سال ۱۹۵۹ عراق، به عنوان اصلی‌ترین چارچوب قانونی پذیرفته شده بود که به مدت شصت سال از حقوق زنان و کودکان دفاع می‌کرد. اما قانون مدنی فقه جعفری که از ۳۳۷ ماده تشکیل شده است و روز ۲ اکتبر از سوی رئيس جمهور عراق تأیید شد، این دستاوردها را به شکل جدی پایمال کرده و به عقب می‌راند. تأیید این قانون، به دلیل احتمال محدود کردن حقوق نفقه، ولایت و میراث زنان و کودکان، اعتراضاتی را در سراسر کشور در پی داشت. سازمان‌های زنان و کنشگران جامعه مدنی اعلام کردند که قانون مذکور، نوعی «پسرفت تاریخی» در زمینه حقوق زنان است. کنشگران اعلام کردند که قانون مدنی فقه جعفری، تهدیدی علیه حقوق زنان و کودکان است و تأثیراتی منفی بر وحدت جامعه و ساختار خانواده خواهد داشت و خواستار باطل شدن این قانون شدند.
خبرنگاران زن چالش غافلگیرانه طالبان در سفر خارجی روز چهارشنبه ۲۳ مهر، سه روز پس از آنکه زنان خبرنگار از حضور در کنفرانس خبری وزیر امور خارجه طالبان در هند محروم شدند، توانستند بار دیگر با حضور در جایگاه خبرنگاران، او را به چالش بکشند و از او درباره تبعیض علیه زنان افغان سوال بپرسند. سفر یک هفته‌ای متقی به هند، اولین سفر دیپلماتیک یک مقام ارشد طالبان از زمان به قدرت رسیدن این گروه در سال ۲۰۲۱ است. در تصاویر مخابره شده از این رویداد، امیرخان متقی، وزیر امور خارجه طالبان در مقابل ردیفی از خبرنگاران زن در سفارت افغانستان در دهلی دیده می شود. این دیدار فرصتی نادر برای رویارویی با وزیر دولت طالبان بود؛ دولتی که تماماً مردانه است و طی چهار سال گذشته آزادی‌ها و آرزوهای زنان و دختران افغان را محدود کرده است. اسمیتا شارما، خبرنگار مستقل از متقی پرسید: «چرا این شرایط در افغانستان برقرار است؟ چه زمانی به زنان اجازه داده می‌شود به مدرسه برگردند و حق تحصیل پیدا کنند؟» این سفر به عنوان فرصتی برای بازتنظیم روابط دهلی و کابل و بخشی از تلاش‌های طالبان برای پذیرفته شدن به عنوان یک دولت مشروع دیده می‌شود. در نشست خبری نخست متقی که روز جمعه برگزار شد، تنها مردان حضور داشتند و بسیاری از خبرنگاران، گروه‌های مطبوعاتی و سیاستمداران هندی، این اقدام را توهینی به اصول دموکراسی و آزادی مطبوعات در هند دانستند. باشگاه مطبوعات هند محرومیت خبرنگاران زن از حضور در این نشست را به شدت محکوم کرد و از دولت هند خواست «اطمینان حاصل کند که هیچ قدرت خارجی اجازه ندارد شرایط تعامل با رسانه‌های هندی را به آنها تحمیل کند».
(منابع استفاده شده برای این مجموعه: بورونیوز، طلوع نیوز، بی‌بی‌سی، ایرنا، رسانه تحکیم‌ملت، ایسنا، ای اف ان نیوز) منبع: نبرد خلق شماره ۴۹۵، پنجشنبه یک آبان ۱۴۰۴ - ۲۳ اکتبر ۲۰۲۵
|