|
زنان در مسیر رهایی (آبان ۱۴۰۴) اسد طاهری
تراژدی زن کشی در ایران کشته شدن یک زن در هر سه روز توسط مردان. بیش از 63 مورد زن کشی از ابتدای سال تا کنون. تهدیدات خانوادگی باید جدی گرفته شود و افراد باید از مشاوره یا خدمات اجتماعی کمک بگیرند. ستاره صبح، دوشنبه 26 آبان 1404
سانائه تاکایچی اولین نخستوزیر زن تاریخ ژاپن شد سانائه تاکایچی، سیاستمدار سرسخت محافظه کار، روز سهشنبه ۲۹ مهر به عنوان اولین نخست وزیر زن تاریخ ژاپن انتخاب شد و زمینه را برای چرخش قدرتمند به راست فراهم کرد. تاکایچی که از دستیاران شینزو آبه، نخست وزیر سابق، بود و از تحسین کنندگان مارگارت تاچر نخست وزیر فقید بریتانیا، به شمار می رود در انتخابات مجلس سفلی برای انتخاب نخستوزیر بعدی، ۲۳۷ رأی از ۴۶۵ رأی این مجلس را به دست آورد. پیروزی او لحظه ای سرنوشتساز برای سیاست در کشوری است که مردان هنوز تسلط قاطعی بر آن دارند. اما همچنین احتمالاً منجر به چرخش تندتر این کشور به سمت راست در مسائلی مانند مهاجرت و مسائل اجتماعی خواهد شد. پیروزی تاکایچی پس از آن قطعی شد که حزب لیبرال دموکرات، که در دوره های متوالی پس از جنگ جهانی دوم ادارهٔ ژاپن در دست داشته است، با حزب راستگرای نوآوری ژاپن، معروف به ایشین، دولت ائتلافی تشکیل داد.
افزایش خشونت علیه زنان و نابرابری جنسیتی سازمان ملل در آخرین گزارش سالانۀ خود دربارۀ زنان، صلح و امنیت گفته است؛ با آنکه بیست و پنج سال از تصویب قطعنامۀ ١٣٢٥ شورای امنیت سازمان ملل میگذرد اما هنوز نهادهای تصمیم گیر، ارتشها و میزهای مذاکره عمدتاً در دست مردان است. باوحود اینکه شمار زنان در چارچوب پارلمانها، دولتها و پستهای مربوط سازمان ملل دوبرابر شده، اما به گفتۀ این نهاد، پیشرفتها «شکننده و بازگشت پذیرند». در گزارش آمده؛ با آن که تا ژوئیه امسال ١١٣ کشور، برنامۀ ملی اجرای قطعنامۀ ١٣٢٥ شورای امنیت را تصویب کردهاند، رقمی که در مقایسه با سال ٢٠١٠ (١٩ کشور) افزایش یافته اما، روندهای جهانی حاکی از رکود و حتی عقبگرد، در بسیاری از حوزههای مربوط به صلح و امنیت زنان است.
انتخابات ایرلند، دوئل میان دو زن در انتخابات ایرلند تمام احزاب چپگرا، از جمله شین فین، از کانولی حمایت کردند. دایتی دولان، عضو برجستۀ این حزب، انتخاب او را «نخستین پیروزی واقعی اتحاد چپ در تاریخ ایرلند» توصیف کرد. رقیب او، هِدِر هامفریز، وزیر پیشین از ائتلاف راست میانه حاکم، تنها ۲۹ درصد آراء را به دست آورد. شینفین که هدف اصلی اش اتحاد دو بارۀ ایرلند شمالی با جنوب جزیره است، حمایت از کانولی را گامی در راستای تحقق همین مأموریت دانست. کانولی در جریان کارزار انتخاباتی خود تأکید کرده بود که «اتحاد ایرلند امری گریزناپذیر است». وی ابراز امیدواری کرده بود که این روند «در طول دورۀ ریاستجمهوری اش، یعنی تا هفت سال آینده، تحقق یابد.» بر اساس قانون اساسی ایرلند، رئیسجمهوری بهعنوان ضامن این قانون موظف است بر اجرای اصول آن، از جمله اصل اتحاد ملی، نظارت کند. هرچند اختیارات رئیسجمهوری عمدتاً تشریفاتی و نمادین است، جایگاه او در نمایندگی بینالمللی و دفاع از هویت فرهنگی کشور اهمیتی بنیادین دارد
در افغانستان هشتاد درصد زنان محروم از آموزش و اشتغال بخش زنان سازمان ملل متحد (UN Women) اعلام کرده که پس از تسلط دوبارهِ طالبان بر افغانستان، از هر ده زن هشت تن از آموزش و اشتغال محروم شده اند. با نشر گزارش شاخص جنسیتی افغانستان ۲۰۲۴ گفته که طالبان با اعمال فرامین و محدودیتهای پی در پی، ساختارهاى حمایتی از حقوق زنان را از هم پاشانده و آزادیهای اساسى آنان را مورد هدف قرار داده اند. این گزارش، بخشهای «زندگی و سلامت، آموزش و مهارتآموزی، اشتغال و مشارکت مالی، مشارکت در تصمیمگیری و آزادی از خشونت» را بررسی کرده است. این نهاد گفته که علاوه بر محدودیتهای دیگر علیه زنان و دختران در افغانستان، نشر قانون امر به معروف طالبان و منع شمول آنها در انستیتوهای طبى، «تاثیرات چشمگیرى بر وضعیت زنان و در کل روى برابرى جنسیتى در كشور بهجا گذاشته است.»
ایستادگی دیپلمات زن افغان در برابر طالبان منیژه باختری بیش از چهار سال است که باوجود درخواست دولت طالبان برای کناره گیری، همچنان به عنوان سفیر افغانستان در اتریش از سوی وین به رسمیت شناخته می شود و به ماموریت دیپلماتیک خود ادامه میدهد. پس از بازگشت طالبان به قدرت در اوت ۲۰۲۱، حاکمان جدید کابل تلاش کردند تا خانم باختری را که توسط دولت پیشین منصوب شده بود، با یکی از دیپلماتهای خود جایگزین کنند. اما این دیپلمات زن افغان، نامه عزل ارسال شده از سوی طالبان را که بسیاری دیگر از همتایانش نیز دریافت کرده بودند، بیاعتبار خواند و به فعالیت خود ادامه داد. مقامات اتریشی نیز تاکنون از پذیرش دیپلماتهای منصوبشده توسط طالبان خودداری کرده اند و سخنگوی وزارت خارجه اتریش تایید کرد که باختری همچنان هم به عنوان سفیر افغانستان و هم به عنوان نماینده دائم این کشور نزد سازمانهای بینالمللی در وین اعتبار دارد.
در افغانستان ورود زنان بدون برقع به ادارات و اماکن عمومی ممنوع است اداره امر به معروف و نهی از منکر طالبان در هرات در نشستی با مسئولان فروشگاهها، دستور داده است که زنان بدون برقع یا چادر عربی با روبند اجازه ورود به فروشگاهها را ندارند. این محدودیتها همچنین شامل ادارات دولتی مانند ریاست معارف، اداره ثبت احوال نفوس، ریاست محکمه و شفاخانه حوزوی هرات میشود. حتی زنانی که حجاب کامل دارند اما برقع ندارند، از ورود منع شده اند.
تظاهرات هزاران نفر در اعتراض به خشونت علیه زنان «کنوانسیون شورای اروپا» که برای جلوگیری از وقوع خشونت علیه زنان و خشونت خانگی و مبارزه با آن» است، اولین بار در سال ۲۰۱۱ میلادی در جریان نشست اعضای این شورا در استانبول به امضای کشورها رسید و به همین دلیل با نام این شهر نیز شناخته می شود. تا کنون علاوه بر اتحادیه اروپا، بیش از ۴۰ کشور به این معاهده پیوسته اند تا در چارچوب آن، استانداردهای روشن و مشترکی در این موضوع و با هدف حمایت از زنان قربانی اشکال مختلف خشونت از جمله خشونتهای خانگی تدوین و اجرا کنند. ترکیه که زمانی میزبان نشست شکل گیری این کنوانسیون بود، در سال ۲۰۲۱ میلادی از آن خارج شد. طرفداران این تصمیم رجب طیب اردوغان، که بسیاری از آنها را افراد سنتی و محافظهکار و احزاب و گروههای اسلامگرا تشکیل می دادند، می گفتند که این پیمان ساختارهای خانواده را تضعیف میکند. اکنون در لتونی نیز دیدگاههای مشابهی غالب شده است. تجمع بزرگ ریگا تنها چند روز پس از آن برگزار شد که ادگارس رینکویچ، رئیس جمهور لتونی، مصوبه خروج از این پیمان را که به تصویب پارلمان رسیده بود، برای بررسی بیشتر به پارلمان بازگرداند. پلیس لتونی تخمین زده است که دستکم ۱۰ هزار نفر در اعتراضهای در ریگا تحت شعار «بیایید از مادر لتونی محافظت کنیم» شرکت کردند که توسط یک سازمان غیردولتی محلی به نام «مرکز مارتا» سازماندهی شده بود. برگزارکنندگان این تجمع در بیانیهای اعلام کردند: «زمان آن رسیده است که هم به نمایندگان کنونی پارلمان و هم به کسانی که پس از آنها خواهند آمد، پیام روشنی بدهیم؛ ما اجازه نخواهیم داد بازیهای سیاسی به قیمت نقض حقوق بشر تمام شود.»
انتخابی معنادار برای رهبری ارکستر سمفونیک بحران زده تهران ارکستر سمفونیک تهران بعد از سالها با رهبری پانیذ فریوسفی یکی از نوازندگان این ارکستر و دختر آهنگساز فقید ایرانی، شهریار فریوسفی، به روی صحنه میرود. خانم فریوسفی گفته است که این اولین بار است ارکستر سمفونیک تهران رهبر زن دارد. او افزوده است: این به آن خاطر است که رشته ای برای آموزش رهبری ارکستر در مراکز آموزشیمان نداریم. به گفته پانیذ فریوسفی، شورای هنری ارکسترهای بنیاد رودکی از او برای این اجرا دعوت کرده است. در سالهای اخیر، نزهت امیری از دیگر موسیقیدانان زن ایرانی بوده که در مقاطعی رهبری ارکستر ملی ایران را بر عهده داشته است. پیش از پانیذ فریوسفی، ارکستر سمفونیک تهران در اواخر دهه ۸۰ برای اولین بار پس از انقلاب ۵۷ شاهد حضور یک رهبر ارکستر زن بود. نازنین آقاخانی آهنگساز و رهبر ارکستر اتریشی ایرانیتبار به تهران آمد تا برنامهای با این ارکستر به روی صحنه ببرد، اما در نهایت مقامهای رسمی مجوزهای لازم را برای اجرای عمومی ارکستر سمفونیک تهران به رهبری او صادر نکردند. اما آیا این انتخاب کنونی میتواند به یک اتفاق و پشتوانه برای زنان در حوزه موسیقی تبدیل شود و تا چه اندازه مسائل فنی در چنین گزینشی در نظر گرفته شده است. پیمان سلطانی، موسیقیدان و رهبر ارکستر ملل در تهران، در گفتوگو با برنامهٔ خبری-تحلیلی ساعت ۱۴ رادیو فردا به این پرسشها پاسخ داده است
وضعیت اشتغال زنان ایرانی به روایت بانک جهانی نرخ مشارکت اقتصادی زنان در تابستان امسال براساس گزارش مرکز آمار ایران به 13.6 رسیده است، نرخی که نسبت به تابستان پارسال که 14.6 بود، یک واحد درصد کمتر شده است. این آمار به شکل دیگری در گزارش بانک جهانی نمایانده شده است. این گزارش تاکید دارد، در عربستان سعودی، نرخ مشارکت اقنصادی زنان طی یک دهه گذشته از ۲۰ درصد به ۳۴ درصد افزایش یافته است — یکی از سریعترین نرخهای رشد در سطح جهانی. الجزایر، پاکستان و تونس نیز در سالهای اخیر پیشرفتهایی داشته اند، هرچند میزان مشارکت زنان در این کشورها هنوز هم در مقایسه با همتایان اقتصادیشان بسیار پایین است. در مقابل، در کشورهایی مانند مصر، ایران، اردن و مراکش، نرخ مشارکت زنان یا درجا زده یا کاهش یافته است. در برخی از این کشورها حتی میزان مشارکت زنان دارای تحصیلات عالی متوقف شده یا کاهش یافته و زنان جوانتر نسبت به نسلهای پیشین کمتر در بازار کار حضور دارند.
ورود ۵ زن از سلیمانیه به پارلمان عراق بر اساس نتایج نهایی انتخابات، پنج زن از فهرستهای مختلف در استان سلیمانیه توانستند بدون اتکا به «کرسی اقلیتها» وارد پارلمان عراق شوند و در مجموع نزدیک به ۵۵ هزار رأی به دست آورند. در صدر این اسامی، سروه عبدالواحد، رئیس فهرست نسل نو، با ۲۱ هزار و ۹۸۰ رأی بیشترین آرای زنان را کسب کرده است. پس از او مژده محمود، نامزد نسل نو در رده دوم، با ۱۴ هزار و ۲۰۲ رأی قرار دارد. اشواق جاف، رئیس فهرست حزب دمکرات، نیز توانسته با ۸ هزار و ۲۰۳ رأی کرسی پارلمان را از آنِ خود کند. در همینحال سروه محمد از فهرست اتحادیه میهنی ۶ هزار و ۹۳۹ رأی به دست آورده است. پنجمین زن راهیافته نیز برزی ئەزمەریش از فهرست جنبش موضع است که ۳ هزار و ۶۵۴ رأی کسب کرده است. طبق اعلام کمیسیون، این پنج زن در سلیمانیه همگی بدون استفاده از «کرسی اقلیت» و صرفاً با آرای مردمی انتخاب شده اند و مجموع آرای آنان به ۵۴ هزار و ۹۷۸ رأی می رسد. در سلیمانیه ۱۳۶ نامزد برای ۱۸ کرسی رقابت داشتند و طبق قانون، ۲۵ درصد از این کرسیها باید به زنان اختصاص یابد.
(منابع استفاده شده برای این مجموعه: رادیو فردا، رادیو فرانسه، یورونیوز، رخشانه، ههنگاو، اعتماد، دویچه وله، بی بی سی، شبکه اطلاع رسانی افغانستان، کردپرس، ایرانوایر، اکو ایران)
منبع: نبرد خلق شماره ۴۹۶، شنبه یک آذر ۱۴۰۴ - ۲۲ نوامبر ۲۰۲۵
|