فراسوی خبر... یکشنبه ۱۲ آذر

چرخش هنوز نه؛ تغییر در سیاست اتحادیه اُروپا

منصور امان

سیاست تک پایه ای اتحادیه اُروپا برای تنظیم مُناسبات با رژیم مُلاها که به گونه انحصاری بر بُنیان توافُق هسته ای قرار گرفته، در حال ریزش است. این ارزیابی را دفاع تردید آمیز خانُم موگرینی، یکی از حامیان پُرحرارت سیاست مزبور، از توافُق وین تایید می کند.

مسوول سیاست خارجی اتحادیه اُروپا در یک همایش تجاری - سیاسی زیر نام "کُنفرانس بین المللی گُفتُگوهای مدیترانه ای" که از سوی دولت ایتالیا برگزار می شود، نسبت به دُرُستی محدود کردن مُذاکره با حاکمان ایران به مساله هسته ای ابراز تردید کرد. او گفت اینکه این امر "چه دُرُست یا اشتباه بود، در هر حال باید آن را اجرا کرد".

تاکُنون اعضای اُروپایی گروه شش کشور و به وِیژه خانُم موگرینی به عُنوان سفیر و سُخنگوی آنها، اصرار می ورزیدند که توافُق هسته ای تنها مسیر تامین امنیت خاورمیانه و اُروپا و فراتر از آن، سکوی پرشی به سمت حل و فصل مسایل دیگر روی میز است.

حال مسوول سیاست خارجی اُروپا نه فقط با اطمینان همیشگی از توافُق هسته ای به عُنوان راه حل انحصاری بُحران سُخن نمی گوید، بلکه یک گام جلوتر گذشته و خود به عُنوان مُنتقد و مُدافع اجباری آن بر صحنه پدیدار می گردد. او تاکید کرده: "این تصمیم که مُذاکرات تنها به موضوع هسته ای مُنحصر شود، به ۱۴ سال پیش برمی گردد. شاید من به طور شخصی اعتقاد داشته باشم که مُذاکره در باره مسایل منطقه ای می توانست یک نُقطه شُروع خوب باشد، اما این تصمیم آن موقع گرفته نشد."

اگرچه خانُم موگرینی - به دلایل فهم پذیر - تاریخ افشای برنامه مخفی هسته ای مُلاها را با تاریخ توافُق نزدیک به سه سال پیش برای کنار گذاشتن ماجراجویی منطقه ای از مُذاکرات هسته ای جا به جا کرده، با این همه تلاش وی برای وارد کردن فاکتور مسایل منطقه ای به موضوع تنظیم مُناسبات با رژیم جمهوری اسلامی، یک تغییر لمس پذیر در سیاست ایران اتحادیه اُروپا را نشان می دهد.

پیش از خانُم موگرینی، آقای ماکرون، رییس جمهور فرانسه، در همین راستا دو خط "برنامه موشکی بالیستیکی" مُلاها و "نقش ایران در منطقه در ایجاد بی ثباتی در کشورها" را به مُوازات توافُق هسته ای ترسیم کرده بود.

پارلمان اُروپا نیز روز پنجشنبه ۹ آذر با صدور قطعنامه ای حمله موشکی به عربستان را محکوم کرده و از رژیم مُلاها خواست "حمایت خود از شبه نظامیان حوثی در یمن را بی درنگ متوقف کند".

با این حال اتحادیه اُروپا از یک چرخش جدی در سیاست پیشین خود هنوز فاصله دارد، بسا بهتر می توان از آغاز یک دوره گُذار در این رابطه سُخن گفت که دروازه وُرود به آن، دستیابی به تفاهُم با آمریکا برای حفظ "برجام" و در کنار آن فشار بر رژیم مُلاها است. این توازُن می تواند منافعی که اُروپا برای خود از توافُق هسته ای با مُلاها تصوُر کرده را تامین کند و به آن اجازه برداشتن گامهای بعدی را بدهد.

می توان پیش بینی کرد که اولین مرحله در دوره گُذار برای اتحادیه اُروپا، کسب بیشترین و سریعترین بهره تجاری و اقتصادی از "برجام" خواهد بود. این مرحله با تلاش آن برای به تاخیر انداختن یا کُند کردن روند مُداخله مسایل "غیرهسته ای" در سیاست برخورد به رژیم مُلاها همراه می شود. گام نهایی در این پروسه، تلاش برای اطمینان یافتن از جایگاه مُوثر اُروپا در نظم سیاسی و اقتصادی منطقه و بازارهای آن پس از "برجام منطقه ای" خواهد بود.

نشستن بین دو صندلی برجام هسته ای و برجام منطقه ای مشغله چندان راحتی برای اتحادیه اُروپا نخواهد نبود. حاکمان ایران اولی را موریانه وار از درون پوک کرده اند و دُوُمی را از زیر پای شُرکای شان با لگد می کشند. 

بازگشت به صفحه نخست