فراسوی خبر... پنجشنبه ۱۳ مرداد

آشوب در بغداد، دلشوره در تهران

منصور امان

در "عقبه استراتژیک" شرایط برای پدرخوانده هر چیزی غیر از مطلوب است. "نظام" نه تنها نتوانسته شکست مُزدوران بدنام و پیشانی سفید خود در انتخابات پارلمانی عراق را جُبران یا مُتوازن کند، بلکه همچنین قادر نشده مکانیزمی برای پایش پیامدهای منفی آن بیابد.    

درگیری داخلی بین باندهای زیر نُفوذ رژیم ولایت فقیه در عراق به گونه روزافزون در حال تشدید است و هر روزی که از این کشمکش می گذرد، فضای مانُور برای آن تنگ تر و برای رُقبای منطقه ای اش باز تر می شود. برای رژیمی که نُفوذ در عراق را امتداد طبیعی امنیت خود می داند، ناتوانی در شکل دادن به نظم سیاسی که این مُهم را تسهیل کند و آن را در شکل یک فاکتور تعیین کننده در سیاست داخلی و خارجی بغداد نقد کند، یک وضعیت قرمز به حساب می آید.

از یاد نباید برد که عراق در استراتژی مُداخله گرایانه و فرقه ای رژیم ولایت فقیه دارای یک جایگاه کلیدی است و دروازه ای در مسیر جاه طلبی برکشیدن به سطح "قُدرت منطقه ای" به حساب می آید. اینک اما با آشوب سیاسی در عراق و درگرفتن جنگ قُدرت بین اُردوی "خودی"، "نظام" شاهد به خطر افتادن سرمایه گذاری کلان اش در این کشور گردیده و با نگرانی به تحرُکات فُرصت طلبانه عربستان و تُرکیه می نگرد.

نزاع بین آقای صدر و باندهای آقایان مالکی، عامری و حکیم بی تردید بر سر دولت سازی و مدنیت سیاسی نیست؛ آنها اجزای یک سیستم فرقه ای – طایفه ای هستند که گرد مساله تقسیم قُدرت و ثروت علیه یکدیگر شمشیر کشیده اند. حیات سیاسی هر دو طیف مدیون اشغالگری آمریکا از یکطرف و مُداخله گری ج.ا از طرف دیگر است. آنها از نظر سیاست و برنامه، بخشی از پروژه توسعه طلبانه "عقبه استراتژیک" هستند و در نقش نیروی آن در زمین بازی موجودیت می یابند. تنها تفاوُتی که آقای صدر با رُقبایش دارد، نوع عرضه خود در جامعه مُخاطب است. او با رنگ و لعاب ناسیونالیسم عراقی و حتی عربی پدیدار می شود که درجه ای از فاصله گیری از رژیم ج.ا را در خود دارد. برای حفظ پُشتیبانی طیفی از شیعیان عراقی که با نُفوذ و دخالتهای ج.ا مُخالفند، آقای صدر نیاز دارد که خود را مُستقل نشان بدهد و این تاکتیکی است که ج.ا نه تنها مُجاز می شمارد، بلکه در انتها از آن بهره هم می برد.

درگرفتن جدال قُدرت و ثروت بین آقایان صدر، مالکی، عامری و حکیم، یک امر خودبخودی نیست، بلکه یک مرحله پیشرفته تر از نظمی است که توزیع ناعادلانه و ضددموکراتیک منابع را تضمین و کارپردازی می کند و ج.ا یکی از مُروجان و پُشتیبانان اصلی آن به شمار می آید. به همان اندازه که مسیر دستیابی به منابع با ابزارهای ضددموکراتیک هموار گردیده، گرایش به تمرکُز در ساختار قُدرت نیز بیشتر شده است، تا جایی که طرفهای حاکم برای حذف یکدیگر تا سطح آمادگی برای درگیریهای خونین خیابانی نیز پیش رفته اند.

ج.ا تلاش می کند برای جلوگیری از این سناریو، روند تقسیم دوباره سهم را با شرکت باندهای رقیب به جریان بیاندازد. "نظام" در این راستا یک مُهره کلیدی خود، آقای مالکی، را نیز قُربانی کرده است تا رضایت آخوند صدر را به دست بیاورد؛ حرکتی که با نامزدی آقای السودانی، یک مُتحد نزدیک آقای مالکی، و اشغال پارلمان از سوی هواداران آقای صدر در واکُنش بدان، بی درنگ خُنثی شد.  

آنگونه که به نظر می رسد، امتیاز به آخوند صدر تنها امتیازی نیست که پدرخوانده گروه های نیابتی عراق باید بدهد. 

بازگشت به صفحه نخست