فراسوی خبر... پنجشنبه ۱۵ خرداد

کارناوال اربعین؛ «پیاده روی» در مسیر همیشگی

منصور امان

رژیم ولایت فقیه ثابت کرده است که تحت شرایطی که کم و بیش برای یک رژیم بُحران زی «عادی» به حساب می آید، سیاست و رویکرد خارجی اش روی مدار ستیزه جویی، مُداخله گری و توسعه طلبی تنظیم شده است. پُرسش این است که در یک شرایط غیرعادی چطور؟ آیا قرار گرفتن در برابر تهدید جدی جنگ خارجی و فروپاشی زیرساختهای زندگی مدنی و ورشکستگی اقتصادی موجب تغییر نگاه و رویکردهای آن می شود؟

پاسُخ را از جُمله می تواند در تدارُکات گُسترده حاکمیت برای برگُزاری یک نمایش قُدرت و خط کشیدن زیر ادعاهای برتری طلبانه خود در منطقه یافت. رژیم خامنه ای با شدت و تقلا در حال سازماندهی یک نمایش حُکومتی زیر نام «پیاده روی اربعین» است. پاسدار بدنام، احمدرضا رادان، از تدابیر گُسترده نظامی – امنیتی در این رابطه خبر داده است و رییس «ستاد مرکزی اربعین»، اُرگان مسوول برگزاری نمایش، می گوید که در حال تهیه آب، برق، خدمات درمانی بیمارستان و خوردوخوراک آن است. علی اکبر پورجمشیدیان، افزوده است که «بخش قابل توجهی از ناوگان اتوبوسرانی داخلی» را نیز به خدمت خواهد گرفت. همین مقام امنیتی پیشتر گفته بود: «به خاطر شرایط منطقه و پُشتیبانی از جبهه مُقاومت، «انا علی الاعهد» شعار اربعین امسال است.»

مراسمی که حاکمیت در ابتدا آن را «راهپیمایی اربعین» می خواند، بعدها به دلیل بار سیاسی این نام و پیدا بودن دُم خُروس، به «پیاده روی اربعین» تغییر تابلو داده شد. اما اسم بدل هم به سختی می تواند هدف و انگیزه آشکاری که در پس آن قرار دارد را پنهان کند. در دوره ای که رژیم ج.ا به واسطه گروه های نیابتی و مُزدور در عراق و لُبنان و مُداخله نظامی در سوریه، رویای ایجاد «هلال شیعی» را در سر می پروراند، «پیاده روی اربعین» وظیفه داشت با سرهم بندی یک کارناوال مذهبی که دارای ترکیب بین المللی هم بود، برای این پروژه یک نیروی اجتماعی به میدان بیاورد که نقش سیاهی لشکر نمایش را بازی می کرد. هدف، همچنانکه دمیدن در بادکُنک «قُدرت منطقه ای» و تحت تاثیر قراردادن طرفهای خارجی و رُقبای منطقه ای بود، «صُدور انقلاب» یا نُفوذ سیاسی در بین جمعیت شیعه لُبنان، عراق، سوریه، بحرین، پاکستان و افغانستان را نیز پی گرفته بوده بود.  

با فُرو ریختن سُتونهای نیابتی در کشورهای هدف و در پی آن کاخ مُقوایی امپراتوری ولایت فقیه، از تئاتر اربعین نیز جُز دکوراسیون آن چیزی برجا نمانده. اما دستگاه حاکم بر کشور نشان می دهد که تجربه شکست خورده توسعه طلبی را از همان جا که آغاز کرده بود، دوباره از سر گرفته است. علی خامنه ای و شُرکا از آن رو در دور باطل سیر نمی کنند که توان درس آموزی ندارند، بلکه به این دلیل است که منافع روشنی در حفظ مسیر و باقی ماندن در آن دارند. آنها نمایش اربعین را فُرصتی برای بازسازی پروژه «عقبه استراتژیک» و ابزارهای آن می پندارند. در تصوُر دستگاه حاکم، راه اندازی این کارناوال می تواند جایگاه مُتزلزل آن را نزد مُزدوران و نیروهای نیابتی و نیز مُخاطبان اجتماعی اش ترمیم کند. همزمان، «اربعین» تلاشی در جهت باز پس گرفتن نُفوذ از دست رفته در عراق است.

لازم به گفتن نیست که این تحرُکات زیر ذره بین آمریکا و به ویژه اسراییل قرار دارد و می تواند موجب افزایش فشارهای اقتصادی گردیده و حتی پیامدهای ویران کننده تری را در بر داشته باشد. در همین حال «پیاده روی» علی خامنه ای در خاک عراق، کُمک زیادی به بهبود مُناسبات تازه از سر گرفته شده با عربستان هم نمی کند. ریاض و کشورهای عربی در گذشته اقداماتی از این دست را تحریک آمیز دانسته اند.

برای آخوند علی خامنه ای و پاسدارانش این زاویه های مُخرب از تصمیمات شان تا آنجا که موجودیت آنها را به خطر نیاندازد، نادیده گرفتنی است، پیامدهای دیگر برای آنها بی تفاوُت و اجتناب ناپذیر است. چرا که آنها نباید کنار سُفره خالی بنشینند، مُزد و مُستمری ناچیز آنها نیست که هفته به هفته قُدرت خریدش را بیشتر از دست می دهد. مُشکل بیکاری برای آنها، خانواده و قوم شان بی معناست، همچنانکه نگران جُستُجوی دارو و تامین هزینه درمان نیستند. اجاره نشین نیستند که عزای بالارفتن کرایه ها را داشته باشند، برق و گاز و آب آنها نیست که قطع می شود و به یقین، کسانی که مجبور شده اند با شادی و نیکبختی وداع کنند، آنها نیستند.   

رژیم ولایت فقیه از ایده هایی که از اصلاح رفتار و رویکرد آن زیر فشار و در پی عقب نشینی احتمالی در برابر آمریکا سُخن می گویند، توهُم زدایی می کند. حاکمان ج.ا جُز آنچه که تا به کُنون پیش گرفته و انجام داده اند، برنامه و سیاست دیگری ندارند. توافُق یا توافُق نکردن آنها با آمریکا، اُروپا یا کشورهای عربی نه تغییری در «بالا» به وجود می آورد و نه در «پایین». «تغییر» واقعی هنگامی آغاز می شود که اصلی ترین مانع آن از سر راه برداشته شود.  

بازگشت به صفحه نخست