رویدادهای هنر اردیبهشت ماه
لیلا جدیدی
سخن روز:
-"اگر به خاطر باورهایت محکم نایستی، همه جا به زانو در خواهی آمد" (مالکوم ایکس، متولد ۱۹۲۵، مدافع حقوق سیاهپوستان آمریکایی. پدر او توسط افراد گروه ککلاکس کلان کشته شد. او که متهم به تبلیغ نژادپرستی و خشونت شده بود، همچنین از قوی‌ترین و پر نفوذترین آفریقایی-آمریکاییهای تاریخ شناخته شده است)
-"انسان فقط یک بار زندگی می کند، اما اگر درست زندگی کند، همان یکبار کافی است" (می وست (1893-1980) هنرپیشه، نمایشنامه نویس و فیلمنامه نویس معروف آمریکایی)
|
سینما |
نمایش فیلم "تابوی ایرانی" از رضا علامه زاده
"تابوی ایرانی"، دومین فیلم بلند رضا علامه زاده که درباره وضعیت اقلیت بهایی می باشد، در پنجم ماه مه در شهر کلن به نمایش درآمد. اولین فیلم بلند آقای علامه زاده، مستند ساز مقیم هلند، "جنایت مقدس" نام دارد.
"جنایت مقدس" فیلمی بود که به خاطر مستند بودن آن، همه تردیدها در مورد اقدامات تروریستی رژیم جمهوری اسلامی را به یقین تبدیل کرد و حقیقت هولناکی را در برابر چشم مردم قرار داد. آقای علامه زاده پس از این فیلم تلاش کرد که فیلمی از شاعر بزرگ، احمد شاملو تهیه کند که موفق نشد. وی سپس با مستندی از تجاوزهای زندان کهریزک در یک پخش اینترنتی وسیع، باز هم جمع دیگری از ناباوران را با حقیقت تلخ زندانهای ایران آشنا ساخت.
فیلم مزبور بدان جهت "تابو" نام گرفته که بهایی بودن نه تنها جرم محسوب می‌شود، بلکه نام بردن از بهاییان حتی برای آنها که مخالف این تبعیض هستند، یک تابوست.
فیلم "بازیهای گرسنگی"
فیلم "بازیهای گرسنگی" که بر اساس یک رمان سه جلدی پرفروش به همین نام، نوشته "سوزان کالنیز" تهیه شده، در دومین هفته نمایش پرفروش‌ترین فیلم ایالات متحده و کانادا شد. این فیلم در سطح جهانی نیز از پرفروش ترین فیلمها به حساب می آید.
فیلم "بازیهای گرسنگی" فیلم علمی-تخیلی و حادثه ای است که در یک سرزمین فرضی بعد از انهدام آمریکای شمالی رخ می دهد. سرزمین جدید و جایگزین آمریکا، "پانِم" شامل یک پایتخت مرفه و دوازده محله فقیر نشین است.
یکی از محله ها به دنبال یک شورش عمومی علیه پایتخت نابود می شود و به عنوان مجازات، یک دختر و پسر نوجوان از هر محله باید تا مرگ یکی از آنها با هم بجنگند.
با گسترش نگرانیها از تخریب محیط زیست و پیامدهای آن، انسانهای پیشرو پیش‌بینی می‌کنند، عواقب مصرف‌گرایی و زیاده خواهی بشر، سرانجام گریبان او را خواهد گرفت.
در "عطش مبارزه" دوران پس از بحران بررسی می‌شود: دریاها پیشروی کرده اند، توفان و خشکسالی سرزمینها را ویران ساخته. جنگ قدرت زبانه کشیده و آمریکای شمالی نابود گردیده است. بازماندگان، سرزمین خود را شکل داده اند، اما دوباره جنگ در گرفته است و بعد از آن، زمان اطاعت و بندگی رسید. مردم نباید اطاعت و بندگی را فراموش کنند، مسابقه تلویزیونی ترتیب داده شد تا مساله را رک و راست به مردم نشان دهد:"ببینید که چگونه فرزندانتان را می‌بریم و قربانی می‌کنیم و هیچکاری از دستتان برنمی‌آید. اگر از جایتان تکان بخورید، تا آخرین نفر شما را از بین می‌بریم؛ درست مانند همان کاری که در منطقه‌ی سیزده کردیم."
فاصله‌ی طبقاتی، این تلقین که زندگی تو برایت تعریف شده است، تلاش برای سرکوب آزادی اندیشه، اعمال اجبار و قدرت از طرف قدرتمندان و همچنین نفوذ رسانه ها در این داستان روایت شده است.
جلد دوم کتاب "بازیهای گرسنگی" به نام "اشتغال" و جلد سوم آن "کلاغ مقلد" نام دارد.
دو ریالی سانسورچیها در مورد فیلم "تلفن همراه رییس جمهور" دیر افتاد
در حالی که خبر از توقیف فیلم سینمایی "تلفن همراه رییس جمهور" داده می شود، محسن علی اکبری، تهیه کننده این فیلم می گوید، شورای بازبینی پروانه نمایش فقط خواهان بررسی مجدد این فیلم شد. وی گفت:"اگر اصلاحات زیاد باشد، قطعا آن را اکران نمی‌کنیم."
فیلم "تلفن همراه رییس جمهور" داستان کارگر ساده ای را بازگو می کند که به طور اتفاقی سیم کارت رییس جمهور ایران به دستش می رسد و با انبوهی از درخواستهای مردمی رو به رو می شود.
بر اساس برخی گزارشها، این فیلم در جشنواره سی ام فجر به نمایش درآمده بود. رجانیوز، سایت حامی محمود احمدی نژاد، این فیلم را "کاری بد و از حیث ساختاری بی اهمیت" خواند و در یادداشتی نوشت:"انتخاب مهدی هاشمی به عنوان فردی که از حیث شکل بدنی، شبیه به رییس جمهور است، در کنار برخی آلمانها- که قابل بیان نیست- جملگی گامی در جهت تخریب شخصیت رییس جمهور معنا می شود."
اداره نظارت به فیلمنامه جدید مهرجویی مجوز نداد
درخواست پروانه "بیا تا برویم"، فیلم تازه داریوش مهرجویی در اداره نظارت و ارزشیابی وزارت ارشاد رد شد. فیلمنامه "بیا تا برویم" توسط داریوش مهرجویی و وحیده محمدی فر نوشته شده و رضا درمیشیان نیز به عنوان مجری طرح با این پروژه همکاری می‌کند.
"بیا تا برویم" مضمونی فلسفی دارد و از کارهای قدیمی داریوش مهرجویی بیشتر به "پری" نزدیک است. فیلم، داستان مردی را روایت می‌کند که در سفری دچار شک و تردیدهایی در زندگی اش می‌شود. این فیلم قرار بود در سه شهر ایران و یکی از کشورهای خارجی فیلمبرداری شود.
حمایت جشنواره جهانی فیلم حقوق بشر از سینماگران ایران
زنان سینمای ایران مورد ستایش مسوولان و تماشاگران جشنواره قرار گرفتند.
به گزارش کمیته دفاع از سینماگران ایران در پاریس، دهمین جشنواره جهانی فیلم حقوق بشر توسط سازمان عفو بین الملل از 20 تا 27 ماه آوریل با حضور فیلمسازان کشورهای ناقض حقوق بشر و نمایندگان عفوبین الملل در کشورهای اروپایی در شهر "سن سباستین" اسپانیا برگزار شد. امسال بیست فیلم بلند در بخش مسابقه، بیست فیلم کوتاه و دوازده فیلم مستند با حضور کارگردانان، تهیه کنندگان و بازیگران به نمایش در آمد که با استقبال چشمگیری روبرو شد.
همچنین، سه روز این جشنواره زیر عنوان "نقض حقوق انسانی سینماگران ایران" به بازگشایی پرونده ی سرکوب سینماگران مستقل در ایران در قالب نمایش فیلم، کنفرانس مطبوعاتی، سمینار و همایش اختصاص داشت.
عباس بختیاری نماینده کمیته دفاع از سینماگران ایران در فرانسه و سخنران اصلی دهمین جشنواره جهانی سازمان عفو بین الملل در نخستین روز و پیش از نمایش فیلم "این فیلم نیست"، ساخته دو کارگردان برجسته ایرانی جعفر پناهی و مجتبی میرتهماسب با ارایه گزارش کاملی در ارتباط با سرکوب سینماگران به ویژه در دو سال گذشته از نهادهای مدافع حقوق بشر، هم صنفان و سینماگران سایر کشورها که در سالن اصلی جشنواره حضور داشتند، خواستار محکومیت حکومت ایران و حمایت از خانواده سینما در ایران شد.
سازمان عفوبین الملل نیز به حمایت از سینماگران، تومارهایی جهت امضا در اختیار تماشاگران قرار داده بود.
آقای بختیاری در دومین روز جشنواره در کنفرانس مطبوعاتی با ارایه گزارش مفصلی از وضعیت دردناک زنان در سینمای ایران، خواستار محکومیت مسوولان سینمایی ایران در مجامع بین المللی شد.
در پایان کنفرانس مطبوعاتی آقای "آرتور مورنو"، رییس فستیوال، تماشاگران به پاس مقاومت زنان سینمای ایران دقایقی برای هنرمندان ایرانی دست زدند.
سومین روز این جشنواره نیز به عملکرد سرکوبگرانه دولت ایران در سه دهه گذشته در برخورد با هنرمندان ایرانی در دیگر حوزه های هنری و هم چنین سرکوب و کشتار نویسندگان در سه دهه گذشته اختصاص یافت.
جشنواره بین المللی سینمای تبعید و نمایش فیلم سینمایی "نمک زمین"
جشنواره بین المللی سینمای تبعید در سوئد در گرامیداشت اول ماه مه (روز کارگر) و در همبستگی بین المللی با کارگران جهان، اقدام به نمایش فیلم "نمک زمین" ساخته "هربرت بیرمن"، یکی از شاهکارهای کارگری تاریخ سینما کرد.
فیلم سینمایی "نمک زمین"، درامی تصویری درباره اعتصاب کارگران مکزیکی معدن در آمریکا برای احقاق حقوق خود است. این فیلم اثری به یادماندنی درباره نگرش مردسالارانه کارگران مرد به زنان کارگر و نیز تبعیض جنسیتی نسبت به آنها در مشارکت در سازماندهی مبارزه و اعتصاب است. همزمان این فیلم به مبارزه زنان علیه فرودستی در مبارزه طبفاتی و دستیابی به برابری سیاسی-اجتماعی و برابری درکار خانگی و برابری در روابط جنسی می پردازد؛ فیلمی که در زمان ساخت آن -در آغاز دهه پنجاه میلادی- پیشگام طرح اندیشه های بالنده جنبش رهایی زنان در سطح توده ای شد.
فیلم "نمک زمین"، محصول همکاری هنرمندان مترقی هالیوود با اتحادبه کارگران ذوب فلزات و اتحادبه زنان پیشرو آمریکا است.
کارتلها و سرمایه داران آمریکا همراه با دستگاه نظارت و سانسور دولت از پخش این فیلم جلوگیری کردند و در سوی دیگر، صاحبان معادن، کارگران شرکت کننده در فیلم را از کاراخراج کردند. افزون براین، گروه سازنده فیلم، به ویژه کارگردان آن، "هربرت بیرمن"، نه تنها از کار کردن در پهنه سینما ممنوع شدند و در لیست سیاه قرار گرفتند، بلکه به جرم داشتن عقاید چپ و رادیکال تحت پیگرد پلیس امنیتی آمریکا قرار گرفته و در کمیسیون تفتیش عقاید "مک کارتی" به محاکمه کشیده شدند.
|
موسیقی |
ارتجاع حاکم و محافل وابسته به آن، ترانه‌ی انتقادی شاهین نجفی، خواننده‌ی رپ ساکن آلمان را مصداق "ارتداد" خواندند. منابع گوناگون حکومت، فتوای آیت الله صافی گلپایگانی که برای "جسارت‌کنندگان به امام نقی" حکم "ارتداد" صادر کرده است را منتشر کردند. شاهین نجفی خواننده ترانه رپ "نقی" در گفتگویی در این باره با "دویچه وله" می گوید:"موضوعاتی که ما به آن می پرداختیم، مسایل روز ایران، یعنی مسایل اجتماعی، مسایل سیاسی، فقر، اعتیاد، زن‌ستیزی، اشاره به حقوق زنان و در نهایت حقوق انسانی هر انسان و… بوده. در واقعه، آن چه در ایران دارد اتفاق می‌افتد."
وی می افزاید:"کسانی که کارهای مرا گوش می‌کنند، می‌دانند که من یک آدم ضد دین نیستم، ولی نظرات خودم را نسبت به مذهب دارم و بدون این‌که قرار باشد به اعتقاد کسی توهین شود، نظر خودم را می‌گویم. این اظهار نظر ممکن است گاهی آمیخته با نوعی از خشم باشد، یا ممکن است نوعی از غم و ملانکولی در آن باشد و خیلی اوقات هم با طنز همراه باشد، اما به هیچ عنوان ربطی به توهین و بی‌احترامی ندارد."
وی در مورد تهدیدهای ابراز شده علیه خود می گوید:"من نمی‌توانم همه چیز را توضیح دهم، ولی مطمیناً تدابیری در نظر گرفته‌ایم. به هرحال ما در کشوری هستیم که از این جهتها خیلی سیستماتیک است. ما به کسانی که باید، گفتیم و آنها که باید، در جریان قرار گرفتند."
"دورن دورن" در هایدپارک لندن
به مناسبت آغاز مراسم جهانی المپیک در هاید پارک، لندن، روز ۲۷ جولای همزمان با مراسم افتتاحیه، کنسرتی برگزار می شود. در این کنسرت، "دورن دورن"، گروه پاپ انگلیسی، "اسنو پاترول" از ایرلند شمالی، "استریو فونیکس" از ولز و "پائولو ناتینی" از اسکاتلند برنامه اجرا می کنند. "دورن دورن"، یک گروه انگلیسی پاپ دهه ۸۰ میلادی است که در همان دوران در ایران نیاز میان جوانان طرفداران زیادی داشت.
این گروه که از سال ۱۹۷۸ آغاز به کار کرد و در دهه ۱۹۸۰ میلادی به اوج خود رسید، کنسرت فوق را یکی از برجسته ترین فعالیتهای دهه اخیر خود می داند.
موسیقی یکی از فیلمهای جیمز باند به نام A view to kill با همکاری این گروه موسیقی ساخته شده است.
|
کتاب |
"سکولار نیستیم که ممیزی نداشته باشیم"
در پی اعتراض ناشران و نویسندگان به سانسور، سید محمد حسینی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، مسایل مطرح شده درباره مشکلات ممیزی کتاب را "فضای سازی برخی از افراد" عنوان کرد و گفت:"شرکت نکردن یک ناشر خاص در نمایشگاه، مساله اصلی حوزه کتاب نیست." وی افزود:"ما یک کشور سکولار نیستیم که ممیزی نداشته باشیم."
"نمایشگاه
کتاب"، مضحکه جمهوری اسلامی
بیست و پنجمین دوره "نمایشگاه کتاب" تهران در ماه اردیبهشت در حالی برگزار شد که از حضور چند ناشر از جمله "نشر چشمه" جلوگیری به عمل آمد، غرفه آثار آیت الله بهشتی برای سومین سال پیاپی در نمایشگاه غایب بود و بر اساس گزارشها، غرفه سه ناشر خارجی و شش غرفه ایرانی از جمله "دفتر شعر جوان" به دلیل تخلفاتی نظیر فروش پوستر، در طول برگزاری نمایشگاه، پلمب شد. همچنین بیش از ۱۶۰ نویسنده، شاعر، مترجم و روزنامه نگار در نامه ای سرگشاده به محمد حسینی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، به "وضعیت نشر" و "افت تیراژ کتاب" در ایران اعتراض کرده و خواهان برطرف کردن تعلیق فعالیت چند ناشر و فراهم آوردن امکان حضور همه ناشران در نمایشگاه کتاب امسال شده بودند.
در نخستین روزهای برگزاری نمایشگاه، ۱۲۰ عنوان کتاب در بخش ناشران خارجی جمع آوری شده بود.
پیشتر، بهمن دری، معاون امور فرهنگی وزیر ارشاد و رییس نمایشگاه کتاب تهران گفته بود، با غرفه هایی که "دارای کتابهای مبلغ وهابیت، تعرض به مذهب شیعه، و کتابهای حاوی نقشه جعلی خلیج فارس" باشند، برخورد می شود. محمد حسینی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز ادعا کرد که حضور ۷۷ کشور در نمایشگاه کتاب نشان دهنده بی‌ثمر بودن تحریمها است و این که "آنها نمی‌توانند اشاعه انقلاب اسلامی را در دنیا متوقف کنند".
در روزهای برگزاری این نمایشگاه مضحک، داربستهای بخش شمالی گنبد و مناره های مصلای تهران که نمایشگاه در محل آن برگزار می شد، فروریخت.
|
نقاشی |
عفو‌بین‌الملل حکم کاریکاتوریست ایرانی را محکوم کرد
محمود شکرایه، کاریکاتوریست نشریه "نامه امیر" به خاطر ترسیم کاریکاتور احمد لطفی آشتیانی، نماینده اصولگرای مجلس هشتم از اراک، به تحمل ۲۵ ضربه شلاق محکوم شده است.
سازمان عفو بین‌الملل با انتشار بیانیه ای این حکم را نمونه دیگری از "حمله بی‌رحمانه" مقامات حکومت ایران به آزادی بیان عنوان کرده و از آنها خواسته است، "به جای محکوم کردن افراد بیشتری به مجازات شلاق، این حکم را از قوانین خود حذف کنند".
در همین زمینه، سازمان "گزارشگران بدون مرز" افزایش فشار و سرکوب خبرنگاران در ایران را محکوم کرد.
برخی از سایتهای خبری ایران نیز به صورت مشترک به صدور حکم شلاق آقای شکرایه اعتراض کرده و خواستار تجدید نظر در آن شدند.
همچنین، مانا نیستانی، کاریکاتوریست مطرح ایرانی همکارانش را دعوت کرد که برای اعلام همبستگی با محمود شکرایه، کاریکاتور احمد لطفی آشتیانی را به تصویر بکشند. کاریکاتوریستهای ایرانی در سرتاسر جهان با کشیدن کاریکاتورهایی از نماینده اراک، به حمایت از محمود شکرایه پرداختند.
سایت اصولگرای "عصر ایران" در گزارشی با عنوان "در اراک چه خبر است؟" پرسیده:"واقعا بر چه مبنایی دادگاهی به خود اجازه چنین مجازاتی داده است؟"
نقاشیهایی از چشم انداز روح
نمایشگاهی به نام "عریان، بازتابی در چشم انداز روح" در "گالری مارکت استریت" در شهر ساحلی "ونیس" در حومه لس آنجلس به مدت سه هفته در اواخر ماه آوریل آثار نقاشی هنرمند ایرانی،"فرید کیا"، ساکن لوس آنجلس را به نمایش گذاشت.
این آثار نقاشی که در ابعادی عظیم بر دیوارهای "گالری" آویخته شده، در نگاه اول خوف آور و ترسناک به نظر می رسد، اما نقاش از طریق هنر چهره نگاری (پرتره) توانسته است جلوه هایی از روح و روان انسانها را با استفاده از رنگ، اشکال و خطوط مورب، منحنی و تو در تو به تصویر بکشد و با نمایاندن سیما و حرکات ویژه چهره افراد بر روی بوم، تماشاگر را به درون احساسات بشری هدایت کند.
فرید کیا می گوید:"در این سری تازه از کارهایم می خواستم فقط یک حس خاص را در هر یک از این موضوعها نشان دهم."
نکته جالب، تضاد غریبی است که بین نقاشیهای روحی، روانی "فرید کیا" و محیط اطراف آن یا جامعه سرد و بی احساس شهر لس آنجلس وجود دارد:"شاید این نقاشیها به ما نشان می دهد که چگونه هر روز نسبت به دردها و رنجهای دیگران بی تفاوت تر می شویم."
گالری "پالی نورا" با برپایی یک نمایشگاه سیار از آثار گروهی از نقاشان ایرانی ساکن لس آنجلس، نخستین نمایش خود را با عنوان "امیدها و رویاها" روز یکشنبه ۶ مه از شهر هالیوود آغاز کرد.
این نمایشگاه برای یک شب نمونه هایی از آثار شش نقاش و مجسمه ساز ایرانی، نورا گبای، پولین شوشانی، آرمینه هاوان، درو آرزویان، صادق عارف و فربد سجادی را به نمایش گذاشت.
"درو آرزویان"، طراح، نقاش و مجسمه سازی که با نام "دارزو" شناخته می شود، تازه ترین سری از آثار نقاشی خود که آمیزه ای از رنگ و روغن و آکریلیک روی بوم است را با عنوان "زن تنها" در کنار یک تندیس سنگی و یک نگاره سیمی به نمایش گذاشته است.
وی در مورد سری کارهای "زن تنها" می گوید:"علیرغم رنگهای شفافی مثل قرمز و زرد در این نقاشیها، هدفم نمایش اندوه و تنهایی بوده، یعنی خواسته ام در مورد زندگی صحبت کرده باشم و این که چگونه با وجود وقایع گوناگون و رنگارنگی که در اطراف ما جریان دارد، همه ما تنها هستیم و این زنهای تنها، نمادی از تنهایی انسانها هستند."
|
شعر |
آدرین
ریچ، شاعر جنبش فمینیستی
جنبش رهایبخش زنان یکی از قدرتمندترین و پایدارترین صداهای خود، "آدرین ریچ" را از دست داد. وی شهرت خود را به عنوان شاعری که به جنبش فمینیستی بیانی ادبی داد، به دست آورد. وی همچنین یک تیوری پرداز سیاسی، رادیکال در سراسر زندگی بود. او زندگی و هنرش را به مبارزه برای عدالت اجتماعی و فعالیت ضد جنگ، استثمار و همه اشکال نابرابری اختصاص داده بود.
او بیش از 30 جلد شعر و نثر که در 6 دهه نوشته را از خود به یادگار گذاشته است. "کارآدرین ریچ" یکی از به یادماندنی ترین و مهمترین نویسنده چپ آمریکایی بود که در بیش از نیم قرن، فعالان از او الهام می گرفتند. او میراثی غنی از خود به جای گذاشته است که الهام بخش نسلهای آینده نیز خواهد بود.