|
رویدادهای هنری (تیر ۹۷) فتح الله کیائیها
مقدمه : "ما پیروز خواهیم شد" اگرچه خبر محاکمه و محکومیت قاتلان "ویکتور خارا" ربط زیادی به صفحه رویدادهای هنری ندارد، ولی ذکر آن را به دو دلیل بیجا ندانستم: اول آنکه هشداری باشد برای جنایتکاران و قصابان جمهوری اسلامی که این روزها بر مسند قدرت آنچه از جنایت و ددمنشی و توحش و کشتار در چنته دارند، بر سر صاحبان قلم و دردمندان جامعه هنری سرریز می کنند و چنان روزگار می گذرانند که گویا برای ابد در بر همین پاشنه خواهد چرخید و قاضی روزگار به داوری شان نخواهد نشست. دوم زان جهت که شاید مرهمی باشد بر زخم دلهای دردناک جامعه هنری و خانواده جانباختگانی که بر سر پیوند با مردم محروم و ستم کشیده، قلم به دست به پیکار تاریکی و جهل بر آمدند و درین رهگذر پرده برداری از سیاهکاریهای جمهوری جهل و جنون و جنایت را مد نظر قرار داده و در نهایت سر سپردن به بلندای دار را به فرو فتادن زیر پای جلاد ترجیح دادند. شاعران، نویسندگان، خبرنگاران و وبلاگ نویسانی که نامشان برای همیشه در تاریخ پر افتخار پیکار خلق ایران علیه استبداد و جنایت ثبت خواهد شد. در خبرهای ماه گذشته شاید تسکین دهنده ترین خبر برای جامعه هنری جهان و از جمله ایران آن بود که قاتلان "ویکتور خارا"، شاعر و خواننده مبارز و انقلابی شیلیایی، پس از گذشت ۴۵ سال از وقوع جنایت، به کیفر رسیدند. ماه گذشته دادگستری شیلی در سانتیاگو اعلام کرد که ۹ افسر پیشین ارتش این کشور با درجات نظامی بین ستوان و ژنرال که دوران بازنشستگی را می گذرانند، به اتهام قتل ویکتور خارا و همچنین قتل "لیتره کویروگا"، رییس یک زندان در این کشور، در سپتامبر سال ۱۹۷۳ میلادی، به ۱۵ سال و یکروز و همچنین به اتهام ربودن ویکتورخارا و لیتره کویروگا به سه سال زندان محکوم شده اند. ویکتور خارا یک روز پس از کودتای نظامی آگوستو پینوشه در ۱۱ سپتامبر ۱۹۷۳علیه سالوادور آلنده، نخست وزیر قانونی شیلی، دستگیر و طبق گزارش شاهدان عینی به استادیوم سانتیاگو منتقل شد و در همین استادیوم بود که استخوانهای دست و انگشتان او را شکستند و از او خواستند در حضور سایر بازداشت شدگان آواز بخواند و او سرود معروف خود را خواند: "ما پیروز خواهیم شد".
ادبیات
یورگن هابرماس و جایزه بزرگ جایزه رسانه ای آلمان و فرانسه که در شمار برترین جوایز اروپا است، شامگاه چهارشنبه ۴ ژوئیه ۲۰۱۸ (۱۳ تیر) به "یورگن هابرماس" اهدا شد. این جایزه در قدرشناسی از این اندیشمند برجسته و به پاس تلاشهای بی وقفه این فیلسوف ۸۹ ساله و جهان وطن برای عزت اروپا و قوام دموکراسی به او اهدا شد. او هنگام دریافت جایزه و در بخشی از سخنانش گفت، در اتحادیه اروپا نمی بایست همه چیز زیر تاثیر منافع اقتصادی قرار گیرد. او همچنین از سیاستهای مکرون در راستای تبدیل اتحادیه اروپا به یک اتحادیه سیاسی نیز تقدیر کرد. جایزه رسانه ای آلمان و فرانسه برای نخستین بار در سال ۱۹۸۳ و به مناسبت بیستمین سالگرد قرارداد الیزه اهدا شد. این جایزه همه ساله به یک شخصیت یا سازمان موثر در تفاهم میان ملتهای اروپا و نیز تاثیرگذار در مناسبات آلمان و فرانسه اهدا می شود.
ترزیا مورا، برنده جایزه ادبی "گئورگ بوشنر" آکادمی زبان و ادبیات آلمان روز سه شنبه ۳ ژوئیه/ ۱۲ تیر اعلام کرد که جایزه "گئورگ بوشنر" در سال ۲۰۱۸ را به "ترزیا مورا"، نویسنده ۴۷ ساله زاده مجارستان، اهدا خواهد کرد. هیات داوران در اطلاعیه خود به این مناسبت نوشته است که مورا در آثار خود به رانده شدگان، بی خانمانها، هویتهای سرگشته و انسانهای جستجوگر می پردازد و "به طرزی بی رحمانه داستان انسانهای گم گشته در غوغای شهرها را روایت می کند" و به این ترتیب "به طور دردناکی روح زمان ما را منعکس می سازد". جایزه گئورگ بوشنر از مهمترین و معتبرترین جوایز ادبی کشورهای آلمانی زبان به شمار می رود. "هاینریش بول"، "فریدریش دورنمات"، "اریش کستنر" و "گونتر گراس" از جمله برندگان این جایزه بوده اند.
رقیبی برای نوبل در ادبیات به نوشته نشریه گاردین بریتانیا، بیش از ۱۰۰ نویسنده، بازیگر، روزنامه نگار و فعال عرصه ادبیات در سوئد آکادمی تازه ای تاسیس کرده اند که قصد دارد پاییز سال جاری ۲۰۱۸ جایزه نوبل جایگزین اهدا کند. روند گزینش و اهدای جایزه منطبق بر زمانبندی هرساله اهدای جایزه نوبل ادبیات خواهد بود. بنیاد نوبل در سال جاری جایزه نوبل ادبیات اهدا نمی کند. این تصمیم پیامد اتهامهای جنسی به یکی از دست اندرکاران بوده است. افزون بر این، گفته شده که یکی از اعضای کمیته داوران بنیاد نوبل از امکانات بنیاد برای نفع شخصی بهره برداری مالی کرده است. آکادمی جدید در اعتراض به این موضوع به میدان آمده است. بنیانگذاران آن اعلام کرده اند: "ما آکادمی جدید را تاسیس کردیم تا به مردم خاطرنشان کنیم که ادبیات و فرهنگ در کل باید مروج دموکراسی، شفافیت، همدلی و احترام باشد؛ بدون امتیاز ویژه، تکبر یا جنسیت گرایی."
هلنا یانچک برنده جایزه کتاب ایتالیا "هلنا یانچک" جایزه "استرگا"، بزرگ ترین جایزه ادبی ایتالیا، را از آن خود کرد. آخرین باری که یک زن موفق به کسب این جایزه شده بود، ۱۵ سال پیش در سال ۲۰۰۳ بود. یانچک که در آلمان و از خانواده ای لهستانی به دنیا آمده، با شور و حرارت درباره تاریخ نوشته و اینکه چقدر سخت است که بتوان حقیقت را مشخص کرد. کتابی که او را برنده این جایزه مهم ادبی کرد، "دختری با لایکا" نام دارد . این کتاب اثری غیرداستانی درباره زن جوان عکاسی است که در جنگ داخلی اسپانیا پیش از تولد ۲۷ سالگی اش می میرد. لازم به ذکر است که در فهرست نامزدهای جایزه استرگا، زنها در بخش داستانهای بلند و کوتاه حضور قابل توجهی داشتند. "استفانو پتروچی"، رییس کنونی استرگا گفت، این اولین بار در طول بیست و چند سال اخیر است که زنان در بخش داستان کوتاه از مردان پیشی گرفته‌اند. این جایزه که از سال ۱۹۴۷ اهدا می شود، پیش از این به نویسندگانی نظیر "امبرتو اکو"، "پریمو لوی"، "آلبرتو موراویا"، "انیو فلیانو" و "سزار پاویزی" رسیده است.
موسیقی
مرز بین موسیقی و سکوت کجاست؟ دنیای موسیقی دراین ماه شاهد تلاش چشمگیر هنرمندی سوئدی "مارتین فروست" بود که به دنبال یافتن مرز بین موسیقی و سکوت، کلارینت اش را برداشته و علاقمندان موسیقی را دریک کنسرت شگفتی آور مبهوت هنرنمایی خود و رهبری بی نظیرش بر گروه کنسرت کرد. کنسرت موسوم به "رتورتوپیا" (Retrotopia) سفر جسورانه مارتین فروست برای کشف مرزهای جدید در دنیای موسیقی است. پرسشی که آهنگساز جسور سوئدی در "رتورتوپیا" مطرح می کند‌این است:"اگر سکوت حکمفرما شود، بر سر موسیقی چه می آید؟" مارتین فروست می گوید: "در این پروژه چیز جدیدی در حال ظهور است؛ چیزی که نمی دانید شما را به کجا خواهد برد. احساس می کنم مدیر برنامه هستم و در این سفر نقش راهنما را دارم." او می افزاید :"رتروتوپیا دو بخش دارد :"رترو" و "اتوپیا"، به این ترتیب شاید بتوان سفر نوازنده ۴۷ ساله کلارینت به فراسوی مرزهای موسیقی را اینگونه تعریف کرد: سفر به گذشته در جستجوی آرمان شهری در آينده.
سپیده رئیس سادات و علیرضا قربانی در مراکش امسال در جشنواره بین المللی "موازین" (ضرب آهنگها) در مراکش، از دو خواننده سرشناس ایرانی، سپیده رئیس سادات و علیرضا قربانی، استقبال شایانی به عمل آمد. این جشنواره هر ساله در پایان فصل بهار در شهر رباط برگزار می شود. جشنواره موسیقی "موازین" که از سال ۲۰۰۱ هر سال در شهر رباط برگزار می شود، هر بار شاهد بیش از ۹۰ گروه موسیقایی از سراسر جهان و دو میلیون دیدار کننده در ده روز متوالی است. سعید اسدی یکی از مدیران جشنواره موازین که در پاریس یک مرکز انتشار موسیقی و هماهنگی کنسرت را اداره می کند، درباره ویژگیهای فستیوال امسال گفت: "۱۰ سال است که با برگزارکنندگان این جشنواره همکاری دارم. امسال به آنها پیشنهاد کردم که یکی از موضوعهای فستیوال، انواع تار باشد. این شد که یکی از هفت صحنه بزرگ برنامه را به انواع مختلف تار یعنی خود تار و همچنین دوتار، سه تار، سیتار و گیتار اختصاص دادیم. همانطور که مشاهده کردید، آقای قربانی را تار و خانم رئیس سادات که خودشان هم سه تار می زنند را سه تار همراهی می کرد." برنامه های ویژه "از تار تا گیتار" در یک آمفی تیاتر سرگشاده که از دوران رومیان باقی مانده و از سوی یونسکو به عنوان میراث فرهنگی جهان ثبت شده، برگزار شد.
دنبوره (تنبوره) نوازان در جشنواره بامیان دومین جشنواره دمبوره بامیان در مرکز افغانستان با هدف توسعه موسیقی هزارگی انجام شد؛ جشنواره ای که حضور زنان و دختران و جوانان افغانی به آن جلوه ی دیگری داده بود. این برنامه در دو روز (آدینه و شنبه، ۸-۹ سرطان/ تیر) برگزار شد و دمبوره نوازان از هفت ولایت افغانستان در آن شرکت داشتند. در برنامه عصر آدینه یازده گروه موسیقی اجرا داشتند که چهار گروه از آنان نوازندگان دختر بودند. حضور آوازه خوانان آماتور بر شکوه جشنواره افزوده بود به طوری که در هنگام اجرا بسیاری از زنان و دختران جوان به وجد آمده وبا اجرای رقص، شور و نشاط حاکم بر جشنواره را دو چندان کردند. دمبوره از ابزار پرطرفدار موسیقی در میان هزاره های افغانستان است و حدود دو هزار نفر در جشنواره دمبوره بامیان شرکت کرده بودند. موسیقی هزارگی نوع خاصی از موسیقی سنتی در افغانستان است و دمبوره در آن جایگاه ویژه ای دارد. زنان خسته از جنگ در افغانستان فرصتهای نادر این چنینی را غنیمت دانسته و در کنار مردان افغان روزهای پرشکوه و شادی را برای خود رقم زدند. دومین روز جشنواره به یاد و خاطره "غلام سرور سرخوش" اختصاص داشت که آوازخوان و دمبوره نوازی بی نظیر بود که بخاطر هنرش جان بر سرِ دار برد.
جایزه "آزادی" شورای آتلانتیک به آریانا سعید تعلق گرفت آریانا سعید، آوازخوان معروف افغانستان، جایزه "آزادی" شورای آتلانتیک را دریافت کرد و در کنار او، "مادالین البرایت"، اولین وزیر امور خارجه زن آمریکا، "بنا العابد"، فعال سوری و "بنیاد بین المللی رسانه های زنان" نیز این جایزه را به دست آوردند. شورای آتلانتیک، آریانا سعید را به عنوان "الگویی برای هنرمندان آینده افغانستان" خوانده و گفته است این جایزه به خاطر فعالیتهای انسان دوستانه او مانند برگزاری کنسرتهای خیریه، دفاع آشکار از حقوق زنان و بالا بردن سطح آگاهی مردم افغانستان اهدا شده است. شورای آتلانتیک این جایزه را به افراد و سازمانهایی اهدا می کند که برای دفاع و تقویت آزادی در جهان کار می کنند.
شعر ماه
"رفیقانه" دست ات بی درد رفیق! پیچهای آسمان را که محکم کردی؛ در گوش ابرهای بارور ترانه ی برابری بخوان؛ شاید روی جانهای تشنه ی ما سهمی از عدالت، بارید.
راستی وقتی که نیزه های آفتاب را جلا می دهی، بگو ما هنوز زیر سایه ی تاریک سرمایه از سرما می لرزیم و هنوز کفه ی پول از کفه ی کار سنگین تر است...
بگو شتاب کنند به یاری ما؛ فردا که روز دادخواهی ست
باران می خواهیم و آفتاب و رنگین کمانی از آزادی، صلح و برابری...
" ایراندخت "
(منابع: یورونیوز، بی بی سی، خبرگزاری کتاب ایران، دویچه وله)
منبع: نبردخلق شماره ۴۰۱، دوشنبه اول مرداد ۱۳۹۷ – ۲۳ ژوییه ۲۰۱۸
|