|
رویدادهای هنری (شهریور ۱۳۹۷) فتح الله کیائیها
خندند بر آن دیده ، کین جا نشود گریان آیا سقوط و اضمحلال را حدی نیست؟ شاید در جمهوری ولایی عمامه به سرها پاسخ این سوال منفی باشد، چرا که در طول دهه های گذشته، شاهد و ناظر ظهور و افول هنرمندانی بوده ایم که به قعر چاه سیاه استبداد آخوندی وارد شده و هیچگاه نتوانستند خویشتن خویش را از این باتلاق متعفن برهانند. نمونه ازین دست زیاد است؛ کسانی که از حول حلیم "اصلاحات"، از مردم کنده شده و به پای بوسی رهبر ام القرا شتافتند؛ کسانی که دوش به دوش سوداگران زندان و شکنجه و مرگ ، روی در روی مردمی به جان آمده از این همه پستی و حقارت و دزدی و چپاول ایستادند و دیکته های حکومتی را در بلندگوهای تبلیغی صدا و سیمای جمهوری جنون و جنایت و جنگ مشق کردند و کسانی از به ظاهر فرهیختگان و هنرمندانی که انگشتان رنگین خویش را و در سلفیهای جمعی مقابل سفارتخانه های جنایت به رخ مردم کشیده و ویدیوهای ماچ و بوسه با برادران پاسدارشان را در شبکه های اجتماعی پخش کرده و مضحکه عالم و آدم شدند. و نیز بودند شاعران و نویسندگانی که نه گفتن به دعوت جلاد را بی ادبی و رذالت دانسته و بر سر بساط سفره چپاول خون و گوشت مردمان نشسته و در ردیف اول عکس یادگاری گرفتند و آن دیگرانی که هنر نه به مثابه فریاد دادخواهی مردم که در شکل و قیافه هنر برای هنر و حضور در جشنواره های و نمایشگاههای هنری پر زرق و برق را تبلیغ کردند، که در این رهگذر شاهکار بسیاری از آثار نقاشان و هنرمندان صاحب نام به جای آنکه در معرض دید و قضاوت مردم کوچه و بازار قرار گیرد، محبوس کاخهای مجلل تازه به دوران رسیده های بی فرهنگی شد که خود را "ژن خوب" نامیده و البته زندان و شکنجه و مرگ را برای توده مردم و تصفیه ژنهای بد و نامطلوب دانستند. در این میان داستان فیلمساز حکومتی، حاتمی کیا، - آنسان که پیش بینی می شد - نقل محافل امروز سینما در ایران است. بدون هیچ توضیح دیگری خلاصه خبری را برایتان درج می کنم: هیات انتخاب فیلم ایرانی برای رقابت در رشته اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان فیلم "بدون تاریخ، بدون امضاء" به کارگردانی وحید جلیلوند را برای نمایندگی سینمای جمهوری اسلامی در نود و یکمین دوره اسکار برگزیده است؛ انتخابی که باعث جدال باندهای حکومتی شده است. رسانه های نزدیک به سپاه پاسداران ابتدا خواهان تحریم اسکار شده بودند، اینک اما می گویند هیات انتخاب بهتر بود فیلم جنگی و تبلیغاتی "به وقت شام" ساخته ابراهیم حاتمی کیا را برای معرفی به اسکار انتخاب می کرد. ازین کوتاه، تو خود حدیث مفصل بخوان که: چاه سیاه ویرانی و سقوط را، گویا انتهایی متصور نیست.
تئاتر
"رویای شب تابستان" لغو و کارگردان بازداشت شد نمایش "رویای شب تابستان" به کارگردانی مریم کاظمی، در آخرین اجرایش به دام ممنوعیت افتاد. گویا مشکل از تیزری است که در شبکه های مجازی در باره این نمایش پخش شده و زمین را زیر پای حکام ولایت مطلقه به لرزه انداخته است. کوتاهی از این ماجرا را بخوانید: شهرام کرمی، یک مقام وزارت ارشاد، با تایید توقیف نمایش "رویای شب تابستان" نوشته ویلیام شکسپیر که قرار بود یکشنبه شب 18 شهریور ماه در سالن اصلی تئاتر شهر آخرین اجرای خود را روی صحنه ببرد گفت: "این ماجرا بابت تیزری است که در شبکه های مجازی از نمایش پخش شده و البته تیزر با تایید اداره کل هنرهای نمایشی نبوده است و ارتباطی هم با نمایش ندارد، اما به آن ایراد گرفته شده است." او افزود: "اگرچه تیزر رسمی پخش نشده، ولی به هر حال روز ۱۷ شهریور با ابلاغ قاضی قرار شد تا رسیدگی دوباره، مانع اجرای نمایش شویم. البته تلاش می کنیم با برطرف شدن این مساله آخرین اجرای این نمایش هم به صحنه رود، به ویژه آنکه محتوای اثر مشکلی ندارد و این اتفاق فقط به خاطر تیزر رخ داده است." در همین حال روز یکشنبه ۱۸ شهریور مریم کاظمی (کارگردان) و سعید اسدی (مدیر تئاتر شهر) به دادسرا احضار و بازداشت شدند. آقای اسدی و خانم کاظمی دوشنبه شب با سپردن وثیقه آزاد شدند.
گمشدگان ، روایتی از کشتار سال۶۷ هجدهم شهریور تا نهم سپتامبر و در چارچوب برنامه ای که به مناسبت سی امین سالگرد کشتار زندانیان سیاسی در سال ۶۷ در شهر فرانکفورت آلمان برگزار شد، نمایش "گمشدگان"، تازه ترین کار نیلوفر بیضایی، برای نخستین بار روی صحنه به اجرا در آمد. یکی از مهم ترین موضوعات نمایشهای نیلوفر بیضایی در کنار مساله هویت یابی و از خودبیگانگی انسان ایرانی، پیامدهای سرکوب و خشونت است. این کارگردان تئاتر درباره نمایش "گمشدگان" می گوید: "من این نمایش را بر اساس دو متن برای اجرای نمایشی تنظیم کرده ام؛ یکی از این متنها یادداشتی است از شکوفه منتظری، دختر حمید منتظری، زندانی سیاسی که در دهه شصت اعدام شد. در این یادداشت، شکوفه پدر از دست رفته اش را مخاطب قرار می دهد و از طریق متن با آنچه بر بازماندگان رفته آشنا می شویم و همچنین تلاش فرزندان و نسلهای بعدی برای یافتن هویت شخصی خود و جدا از هیات پدران و مادران. متن دوم را از کتاب آخرین فرصت گل به تنظیم مهدی اصلانی برگرفته ام. در این کتاب اکثرا وصیتنامه های زندانیان سیاسی پیش از اعدام منتشر شده اند." نمایشگاه عکس از "مادران خاوران" و اسناد کشتار به زبان آلمانی، همراه با خواندن بخشی از دادنامه های خانواده ها نیز یکی دیگر از برنامه های سی امین سالگرد کشتار زندانیان سیاسی در سال ۶۷ در فرانکفورت بود.
سینما
|سه پولی" برشت با روایتی نو بر پرده سینما از "اپرای سه پولی" (Die Dreigroschenoper)، تئاتر موزیکال "برتولت برشت" در دهه ۱۹۲۰ میلادی، تاکنون فیلمهای بسیاری ساخته شده، اما در فیلمی که از روز پنجشنبه ۲۲ شهریور (۱۳ سپتامبر) در سینماهای آلمان به نمایش در آمده، در کنار نمایش، چگونگی ساخت فیلم نیز بررسی شده و خود برتولت برشت یکی از عناصر فیلم است. اپرای سه پولی، تاکنون موفق ترین اثر برشت، این هنرمند بزرگ قرن بیستم بوده؛ هنرمندی که با ابداع سبک فاصله گذاری در تئاتر، انقلابی بزرگی را در هنرهای نمایشی جهان به وجود آورد.
"ونیز ۷۵" جشنواره ای مردانه در ستایش زنان هفتاد و پنجمین دوره جشنواره فیلم ونیز شامگاه شنبه ۸ سپتامبر (7 شهریور) با معرفی برندگان بخشهای رسمی به کار خود پایان داد. هیات داوران بخش مسابقه بین الملل به ریاست "گی یرمو دل تورو"، جایزه شیر طلای بهترین فیلم جشنواره را به "رم"، تازه ترین ساخته "آلفونسو کوارون"، کارگردان مکزیکی اهدا کرد. این نخستین موفقیت کمپانی قدرتمند "نت فلیکس" در یک جشنواره سینمایی بود. "رم" شخصی ترین فیلم آلفونسو کوارون، با تصاویری سیاه و سفید داستان زندگی دو خدمتکار مکزیکی را روایت می کند که با تلاش و از خودگذشتگی از یک خانواده کوچک طبقه متوسط در محله رم در مکزیکوسیتی مراقبت می کنند. درام "سوگلی" تازه ترین ساخته "یورگوس لانتیموس"، کارگردان یونانی، جایزه بزرگ هیات داوران جشنواره فیلم ونیز را دریافت کرد. "جنیفر کنت"، تنها کارگردان زن هفتاد و پنجمین دوره جشنواره فیلم ونیز، جایزه ویژه هیات داوران را به خاطر فیلم "بلبل" به دست آورد.
سوئد برای فتح اسکار، علی عباسی را انتخاب کرد سوئد فیلم سینمایی "مرز"، ساخته علی عباسی، کارگردان ایرانی تبار، را به عنوان نماینده این کشور برای رقابت در شاخه بهترین فیلم غیر انگلیسی زبان در نود و یکمین دوره جوایز اسکار معرفی کرد. این فیلم پیش از این جایزه بهترین فیلم بخش "نوعی نگاه" جشنواره فیلم کن را دریافت کرده است. علی عباسی در این مورد می گوید: "باورکردنی نیست. من حتی فکرش را نمی کردم که این فیلم در کن به نمایش دربیاید. اما حالا این فیلم برجسته شده و در جشنواره های سراسر جهان به نمایش درمی آید و اسکار هم چندان دور از دسترس به نظر نمی رسد." فیلم "مرز" که بر اساس داستان کوتاهی از "جان لینکویست"، نویسنده سوئدی، ساخته شده، داستان یک زن پلیس را روایت می کند که از شامه ای قوی برخوردار است و می تواند بر تکیه بر این حس خلافکاران را رهگیری کند. زندگی او و زندگی یکی از خلافکارانی که قصد دارد از مرز عبور کند، با این حس بویایی متحول می شود و سرنوشت او را به مسیر دیگری می اندازد.
موسیقی
مک کارتنی پس از ۳۶ سال دوباره صدر نشین شد "پل مک کارتنی"، موزیسین نامی آلبوم جدیدی به نام "ایستگاه مصر" روانه بازار کرده که توانسته پس از انتشار در صدر رده بندی آلبومهای پرفروش روز آمریکا قرار گیرد. آخرین بار ۳۶ سال پیش بود که مک کارتنی چنین موفقیتی کسب کرد. در سال ۱۹۸۲ میلادی بود که پل مک کارتنی، عضو گروه اسطوره ای بیتلها، با انتشار آلبومی به نام Tug of War در صدر رده بندی آلبومهای پرفروش روز آمریکا قرار گرفت. او پس از آن نیز ۱۳ آلبوم به بازار فرستاد، اما نتوانست به طور انفرادی آن موفقیت را تکرار کند. حال اما این طلسم ۳۶ ساله شکسته شده و این موزیسین نامدار با آلبوم انفرادی جدیدش که "ایستگاه مصر" (Egypt Station) نام دارد، بر صدر رده بندی آلبومهای پرفروش روز آمریکا قرار گرفته است.
زور و زور گیری در ام القرا حکایت جالبی اندر نگاه ولایت مطلقه فقیه بر حق و حقوق مردم: ۱۱۰ ماه پس از شکایت محمد رضا شجریان به دلیل تجاوز صدا و سیمای جمهوری اسلامی به آثار خود، دادگاه شکایت وی را رد کرده و گفته که پخش آثار او از صدا و سیما سبب شهرت اش شده است. شهرام ناظری در واکنش به حکم دادگاه گفته است: "در شهر زور، زورگیری هم به طبع رواج دارد. صدا و سیما شاید بتواند افرادی بی مایه را عَلَم کند، اما در شناساندن آثار متعالی نقش مهمی ندارد." در اعتراضات سال ۸۸ صدا و سیمای جمهوری اسلامی سرودهایی را که شجریان در سالهای انقلاب خوانده بود، روی تصاویری مونتاژ و از شبکه های تلویزیونی پخش و چنین وانمود می کرد که این خواننده با حرکت اعتراضی مردم مخالف است. شجریان به دلیل دست درازی و تجاوز صدا و سیما به آثارش در همان سال به محاکم قضایی جمهوری اسلامی شکایت برده بود.
موسیقی و حضور شصت و پنج هزار نفری در حمایت از پناهندگان شامگاه دوشنبه ۳ سپتامبر به دعوت گروههای موسیقی شناخته شده آلمانی مانند Toten Hosen, Kraftklub, Marteria und Kasper و زیر هشتگ #wirsindmehr ما پرشماریم، برای حمایت از حقوق شهروندی پناهجویان و مخالفت با پناهجو ستیزی در آلمان کنسرت رایگان خیابانی برگزار شد. شهرداری "کمنیتس" اعلام کرد که دستکم ۶۵ هزار نفر در این کنسرت شرکت داشتند. در ساعتهای پایانی این برنامه، تعداد شرکت کنندگان به ۷۰ هزار نفر هم رسید. شنبه ۲۵ اوت در یک جشن خیابانی در شهر کمنیتس یک مرد ۳۵ ساله آلمانی برزیلی تبار در درگیری با دو پناهجو جان خود را از دست داد. دادستانی آلمان دو مرد سوری و عراقی را در این رابطه بازداشت کرده است. با سوواستفاده از این رخداد، گروههای نازی و راست افراطی "طرفداران کمنیتس"، "آلترناتیو برای آلمان" و "پگیدا" ضمن ناامن کردن سطح شهر و حمله به خارجیها، پناهجویان و یهودیان، دست به تظاهرات زدند. کنسرت خیابانی در اعتراض به نفرت پراکنی نازیها و یادآوری حقوق مدنی پناهجویان برگزار شد. نیمی از عواید این کنسرت به خانواده مرد آلمانی مقتول و نیمی دیگر به حمایت از پناهجویان اختصاص داده شده است.
کنسرت خیابانی در بوستان نخستین کنسرت خیابانی رایگان توسط ارکستر سازهای ملی به رهبری علی اکبر قربانی و با خوانندگی محمد معتمدی در "بوستان آب و آتش" تهران برگزار و با استقبال مردم روبرو شد. این کنسرت خیابانی پنجشنبه ۸ شهریور برگزار شد. محمد معتمدی گفت: "قصد داریم با اجرای این کنسرت به نیروی انتظامی نشان دهیم که برگزاری اینگونه برنامه ها برای امنیت عمومی مشکل ساز نخواهد بود." "بهار دلکش" اثر درویش خان، "شکایت دل" از پرویز یاحقی، "دگر چه خواهی" قطعه ای از حبیب الله بدیعی، ساز و آواز، "کویر"، رنگ شرقی، "خوش آمدی" و همچنین "بهار من" اثری از علی تجویدی و "گل صبح" قطعات اجرا شده در این کنسرت خیابانی بودند.
موصل و جشنواره "من عراقی هستم و می خوانم" عنوان این جشنواره الهام گرفته از یک ضرب المثل عربی است که می گوید: "مصریها می نویسند، لبنانیها منتشر می کنند و عراقیها می خوانند." بیش از یک سال از آزادسازی موصل از چنگ بنیادگرایان اسلامی داعش می گذرد و این شهر اکنون شاهد احیای فرهنگ و هنر گردیده است، از نشر کتاب گرفته تا برگزاری نمایشگاه و اجرای کنسرت. محل، پارکی است در موصل که در گذشته داعشیها در آن کودکان سرباز را آموزش می دادند. امروز اما هزاران نفر برای حضور در فستیوال کتاب در این پارک حضور می یابند که در آن غیر از فستیوال کتاب و کتابخوانی، برنامه های موسیقی و تئاتر هم اجرا می شود. در این فستیوال از جمله انبوهی از میزها که زیر سنگینی کتابها کمر خم کرده اند، مشتاقان کتابخوان را به سوی خویش دعوت می کنند.
جایزه "برابری" حقوق بشری آمریکا برای ان هتوی "ان هتوی"، بازیگر برنده جایزه اسکار، در بیست و دومین ضیافت شام سالانه کمپین حقوق بشر آمریکا در واشنگتن مورد تجلیل قرار گرفت. خانم هتوی جایزه ملی موسوم به "برابری" را دریافت کرد و در سخنانش بر اهمیت دفاع از حقوق دگرباشان تاکید کرد. او گفت برای جامعه دگرباشان احترام زیادی قایل است، چرا که به او یاد داده ویژگیهایی چون سفید بودن و یا رابطه با جنس مخالف مرجع نیست و باید این نگرش را از بین برد. آن هتوی در سال ۲۰۱۶ به عنوان سفیر ویژه سازمان ملل متحد در امور زنان برگزیده شد و در این سمت فعالیتهای زیادی در راستای برابری حقوق زن و مرد در عرصه های گوناگون انجام داده است. خانم هتوی همچنین از اینکه هنوز در جامعه کسانی هستند که با اقلیتها نامهربان هستند، ابراز ترس و نگرانی کرد.
ادبیات
انتشار نسخه سانسور نشده "تصویر دوریان گری" ۱۳۰سال پس از اینکه مطبوعات و منتقدان بریتانیایی، رمان "تصویر دوریان گری" را "وقیح"، "کثیف"، "مسموم" و "ننگ آور" خواندند، سرانجام نسخه سانسور نشده ای از این کتاب که یادداشتهای نویسنده را نیز در بر می گیرد، منتشر شده است. "تصویر دوریان گری" پیرامون رابطه عجیب "دوریان گری" و "باسیل هاوارد"، نقاش پرتره اش است. در دوران ویکتوریا مردم با مفهوم همجنسگرایی آشنا نبودند و مطبوعات آن زمان، فضای این کتاب را غیر اخلاقی توصیف کردند. زمانی که "اسکار وایلد" به اتهام همجسنگرایی زیر نگاه سنگین جامعه به سختی نفس می کشید، از لحاظ ادبی در اوج شهرت بود، اما ستاره اقبالش یکشبه افول کرد. اموالش توقیف شد و به دادگاه کشانده شد. این نخستین باری است که نسخه اصلی رمان "اسکار وایلد" منتشر می شود و می توان خودسانسوری نویسنده را در حذف تعدادی از پاراگرافهایی که در آن از احساسات اروتیک مردی به مرد دیگر گفته است، مشاهده کرد.
(منابع: رادیو زمانه، صدای آمریکا، دویچه وله، رادیو فردا، بی بی سی)
منبع: نبرد خلق شماره ۴۰۳، یکشنبه اول مهر ۱۳۹۷ ـ ۲۳ سپتامبر ۲۰۱۸
|