بحران بی آبی و خیزش تشنگان (مهر 1397)

زینت میرهاشمی

 

در ماه گذشته اخبار مربوط به فاجعه بی آبی انسانهای تشنه آب را بیشتر و بیشتر نگران کرد. یکی از شیوه هایی که کارگزاران حکومت برای بهره وری مخرب از آب مورد استفاده قرار می دهند و آن را تحت عنوان توسعه گردشگری معرفی می کنند، ایجاد دریاچه های مصنوعی راکد است. این نوع دریاچه ها به علت راکد بودن آب و هوای گرم، به مرور کم آب شده و به لجنزارهایی که آسیبهای فراوان به محیط و انسانها می رساند تبدیل می شود.

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه برخی مدیران هنوز موضوع بحران آب را جدی نگرفته ‌اند، گفت: «وقتی در رابطه با احیای دریاچه ارومیه صحبت می ‌کنیم، باید این موضوع را بدانیم که اگر دریاچه ارومیه خشک شود، دیگر شهری به عنوان تبریز نخواهیم داشت، این موضوع برای این نیست که مردم را بترسانیم بلکه یک واقعیت است.» (ایلنا، دوشنبه 2 مهر 1397)

روز پنجشنبه ۵ مهر، وزیر نیرو در یک اظهار نظر وقیحانه گفت: «در این شرایط باید بر روح و روان خودمان و مردمانمان تسلط لازم را داشته باشیم و شروع نقشه ‌هایی که در تلاش برای بهم ریختگی شرایط روحی و روانی جامعه است را خنثی کنیم.» (ایلنا)

روز شنبه ۲۱ مهر، خبرگزاری مهر طی گزارشی به نقل از محمد درویش نوشت: «در سال ۱۳۷۵ حدود ۳۳ هزار میلیارد متر مکعب آب در دریاچه ارومیه داشتیم. در آن زمان در دانشگاه تبریز همایشی برگزار شد و موضوع این همایش این بود که ما چگونه می‌توانیم از شر دریاچه ارومیه خلاص شویم. در واقع یکی از بزرگترین تهدیدها این بود که چرا حجم دریاچه ارومیه مرتب افزایش می‌یابد و بسیاری از اراضی و تاسیسات را نابود می‌کند. پیشنهاد شد [حتماً از طرف سپاه پاسداران] ما بر روی همه رودخانه‌ های منتهی به ارومیه ۱۰۵سد احداث کنیم و اجازه ندهیم حتی یک قطره آب وارد دریاچه ارومیه شود و حتی گفته شد که این کار می‌تواند ۲۰۰ هزار فرصت شغلی جدید بیافریند. هر چقدر فعالان محیط زیست فریاد زدند که این کار می‌تواند به ضرر اقتصاد پایدار کشور تبدیل شود کسی گوش نکرد.»

دویچه وله به زبان فارسی در روز شنبه 28 مهر، طی گزارشی اعلام کرد: ««طبق برآورد‌های جهانی، ایران جزو ۹ کشور منطقه غرب آسیاست که تا سال ۲۰۲۵ به خشکسالی کامل متبلا خواهد شد. عیسی کلانتری رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ایران پیش ‌تر هشدار داده که ۷۰ درصد مشکلات کشور از آب است.

کلانتری ۳۰ مهر ۹۶ در مجلس در توضیح بحران آب گفته بود که ایران در فرسایش خاک، فرسایش جرم پلاسمای ژنتیکی و مسائل ژنتیکی و حیوانی، فرسایش پوشش گیاهی و هدر دادن انرژی، مقام اول جهان را دارد. او اعلام کرد که ایران ۱۱۰ درصد از آب تجدیدپذیر خود را مصرف می‌کند و در توصیف واقعیات این کشور گفت؛ سر آب ایران بلا آورده ‌ایم.»

 

فاجعه خشک شدن دریاچه نمک قم

روز پنج شنبه ۱۹ مهر، یکی از مجلس نشینان از قم گفت: «دریاچه نمک در حال تبدیل شدن به بحرانی بدتر از دریاچه ارومیه است. در صورت خشک شدن بستر آن، ۲۵ درصد جمعیت کشور با مشکل ریزگردها مواجه خواهند شد.» بدین ترتیب کشاورزی و سلامت مردم چندین استان در اثر خشکیدن این دریاچه در معرض خطر قرار دارد.

 

آب در زاینده رود نیست

یکی از خبرهای تاسف آور در مهر ماه، مصوبه «شورای هماهنگی زاینده رود» است. با توجه به اینکه ذخیره آب در سد زاینده رود به کمترین میزان طی 50 سال اخیر رسیده این نهاد حکومتی اعلام کرده که «امکان بازگشایی زاینده رود و توزیع آب کشاورزی در سال زراعی جاری وجود ندارد.»

زاینده‌ رود بزرگترین رودخانه منطقه مرکزی ایران است که از کوههای زاگرس مرکزی به ویژه زرد کوه بختیاری سرچشمه گرفته و در کویر مرکزی ایران به سمت شرق پیش می‌ رود و به تالاب گاوخونی در شرق اصفهان می ‌ریزد. حوضه زاینده رود در دو استان اصفهان و چهارمحال و بختیاری قرار گرفته که 93 درصد از مساحت و 98 درصد از جمعیت تحت پوشش این حوضه در استان اصفهان و 7 درصد از مساحت و 2 درصد از جمعیت تحت پوشش آن در استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد.

روز یکشنبه 29 مهر، حسن کامران در جلسه علنی مجلس رژیم گفت: «حق‌آبه حق ‌الناس است حکومت هم نمی ‌تواند آن را بفروشد .... حق‌آبه از زمان صفویه، قاجار و رژیم ستم‌ شاهی بوده و شیخ بهایی آن را به درستی به گونه ‌ای تقسیم کرده که دعوایی بر سر آن نباشد. ... آب حقآبه داران به فولاد، ذوب ‌آهن و صنایع نظامی داده شده و ۴۰ هزار پروانه چاه به میزان پنج میلیون مترمکعب دادند. همچنین ۱۴ هزار چاه غیرمجاز هم وجود دارد. ... دولت یازدهم و دوازدهم یک قطره آب [به کشاورزان اصفهان] نداد غیر از آبی که برای انتخابات جاری کرد.» (ایسنا)

 

خراسان جنوبی خالی از سکنه

یکی از مجلس نشینان از فردوس، سراوان، طبس و بشرویه پیرامون بحران آب در این استان گفت: «به دلیل خشک شدن قناتها، استان خراسان جنوبی فاقد آب شرب مناسب و یا آب با کیفیت مطلوب است و آبرسانی در بیشتر روستاها با تانکر انجام می ‌شود تا آب شرب مطلوب‌ تری در اختیارشان قرارگیرد. در بیشتر روستاهای استان، کشاورزی وجود ندارد و پرورش دام نیز محدود و اندک است و تعداد زیادی از این افراد تحت پوشش نهادهای حمایتی مانند کمیته امداد  قرار دارند، این روستاها خالی از سکنه هستند و فقط افراد بالای ۶۰ سال در این روستاها زندگی می‌کنند. به عنوان نمونه می‌توان از بسیاری از روستاهای بجنورد، قائن، فردوس، طبس، نهبندان، بشرویه نام برد.» (ایلنا، چهارشنبه 4 مهر)

روز شنبه ۱۴ مهر، دبیر خانه حکومتی کارگر در بیرجند گفت:«۵۰ درصد از روستاهای خراسان جنوبی که کشاورزان ساکنان اصلی آن بودند، به علت بی ‌آبی خالی از سکنه شده و ساکنان آن، به شهرستانهای مجاور و حاشیه‌ شهرها پناه برده‌ اند.» وی خشکسالی را یک سونامی دانست که بر جان کشاورزان بیرجند افتاده و اضافه کرد: «از ۳ هزار و ۵۶۳ آبادی خراسان جنوبی یک هزار و ۶۸۰ آبادی خالی از سکنه شده‌ که مهم ‌ترین علل مهاجرت روستائیان و کشاورزان در اثر خشک سالی و بحران آب است.» (ایلنا)

 

رژیم آدرس بهشت به کشاورزان سیستان و بلوچستان می‌دهد

روز پنجشنبه ۱۹ مهر، ایلنا طی گزارشی در مورد بحران آب در استان سیستان و بلوچستان نوشت: «زمین ترک برداشته، خاک همه جا را در خود گرفته است، حتی چشمها را. اینجا اگر سایه ‌ای بیابی حکم لنگه کفش در بیایان را دارد، چرا که تا کیلومترها دورتر خبر از آبادی، طراوت و نسیم پاییزی نیست. طوفانِ صحرا جای هر نسیمی را گرفته و ریه ‌ها را خاکستری و موها را سفید کرده است. اینجا همه چیز را بویِ نیستی و مرگ فرا گرفته، حتی زمینهای کشاورزی و رودخانه ‌ها که حالا آبزیان مرده بر بستر آنها رخ می ‌نمایند. از همین رو اینجا کمتر آدمی را شاغل می‌بینی، بیشتریها بیکارند و ذهن خود را با آرزویِ داشتنِ کاری قلقلک می‌دهند. ... یک فاجعه محیط زیستی از دل خود دهها فاجعه دیگر می ‌آفریند که اصلی‌ ترین قربانیان آن نه دولتها، بلکه مردم هستند، همانهایی که روزی ‌شان را از دل زمین و رودخانه ‌ها درمی ‌آوردند و سفره ‌های خود را با مائده‌‌ های زمینی رنگین می‌ کنند. به هر روی این سفره ‌ها خالی است، چراکه کشاورزی به سبب کم ‌آبی و خشکسالی، نه در این منطقه بلکه در کل استان با تغییرات بنیادین مواجه است. ورشکستگی آبی همه چیز را متحول کرده است اما این تحول نه بوی پیشرفت بلکه بوی سقوط می‌دهد، گویی با دستهای خود درهای جهنم را به رویمان باز کرده ‌ایم و منتظر آوار شدن خانه ‌ای هستیم که نیکانمان برپا کرده بودند. البته این نگاه مورد تایید دولت نیست، چرا که دولت از خودکفایی در زمینه کشاورزی سخن می‌ گوید و چشم ‌اندازی را ترسیم می‌کند که با بهشت برین تفاوتی ندارد. مدینه فاضله دولت زمینی دارد پر از جویهای روان و رودخانه‌های پر آب و زمینهای کشاورزی مملو از محصول که البته با این وضعیت بیابان ‌زایی، کاهشِ سطح آبهای زیر زمینی، خشکیدگی زمین و خالی شدن مراتع تا صدها سال دیگر نمی‌ توان نشانی از آن روی زمین جست. در همین حال لشگر فقر و بیکاری پیوسته بزرگ ‌تر و بزرگ ‌تر می‌شود و قربانیان بیشتری را به کام خود می‌‌گیرد.»

 

خیزش تِشنِگان

*شماری از کشاورزان شرق اصفهان روز دوشنبه 2 مهر، برای سومین روز متوالی با تجمیع تراکتورهای خود در یکی از معابر این منطقه خواهان رسیدگی به مشکلات معیشتی خود و تخصیص حقابه از زاینده رود شدند.

یکی از این کشاورزان به ایرنا گفت : ما دارای حقابه از تونل اول کوهرنگ و آب زاینده رود هستیم و کسی حق ندارد حقابه ما را به دیگران بفروشد یا تحویل دهد.

کشاورزان شرق اصفهان از روز شنبه 31 شهریور تراکتورهای خود را در مناطق مختلف اصفهان تجمیع کردند.

کشاورزان اصفهان سال گذشته و بهار امسال نیز چندین مرتبه در اعتراض به تامین نشدن آب برای کشت تجمع کرده بودند. آنها روز آدینه ۲۵ اسفند سال گذشته به محل برگزاری نماز جمعه اصفهان رفتند و پشت به امام جمعه نشستند و در همان حال شعار دادند: «رو به میهن، پشت به دشمن».

مناطق شرق اصفهان متشکل از شهرها و مناطقی از جمله زیار، جرقویه، ورزنه، اژیه، هرند، برآن و خوراسگان حدود 300 هزار نفر جمعیت دارد، اغلب مردم این مناطق به کشاورزی اشتغال دارند، اما خشکسالی، آنان را در معرض مشکلات شغلی و معیشتی قرار داده است.

شامگاه سه شنبه ۳ مرداد، کشاورزان معترض به انتقال آب، 16 تیر برق آب انتقالی اصفهان به یزد را تخریب کرده و جریان انتقال آب را قطع کردند. این عمل اعتراضی در منطقه ورزنه اصفهان حوالی ایستگاه 3 خط انتقال آب به یزد صورت گرفت.

برداشت بیش از حد انتظار آب در بالادست یا از سوی صنایع، باعث اعتراض و ناراحتی کشاورزان شده است.

روز آدینه ۶ مهر، کشاورزان معترض با نصب بنر روی تراکتورهای شان این جمله را نوشتند: «مرگ با عزت بهتر از زندگی با ذلت است.»

به گزارش ایلنا، روز یکشنبه ۸ مهر، دبیر اجرایی نظام صنفی کشاورزی استان اصفهان در انتقاد از عدم اجرای مصوبات شورای عالی آب و رعایت نکردن حقآبه‌ های کشاورزان شرق اصفهان گفت: آنها متوجه شدند هر چقدر صبر و مدارا پیشه کنند، اوضاع روز به روز به ضرر آنها می‌شود بنابراین، جمع شده، تلاش می‌کنند اقدامی موثر جهت جلوگیری از برداشتهای بی‌ رویه آب در مسیر رودخانه انجام دهند.

روز سه شنبه ۲۴ مهر، اسفندیار امینی، دبیر اجرایی نظام صنفی کشاورزی استان اصفهان، گفت: «اقدام اخیر مسئولان که بعد از ۱۴ الی ۱۵ ماه که کشاورزان نتوانستند محصولی برداشت کنند و ۵۰۰ هزار تومان خسارت به برخی از آنها دادند، آنها را خشمگین کرد. اینکه کشاورزان ناامید شدند و به فکر اعتراض و حرکت افتادند ریشه در همین اقدام اخیر داشت. این اقدام موجب شد آنها احساس کنند که به بازی گرفته شده ‌اند و با آنها می‌خواهند تفریح کنند.» (ایلنا)

بر اساس تصویرها و ویدئوهای منتشر شده در شبکه ‌های اجتماعی، روز سه شنبه 24 مهر، کشاورزان معترض برای بیست و دومین بار به یکی از حوضچه ‌های حوالی ایستگاه قارنه در منطقه بهارستان حمله کردند و خط لوله انتقال آب در این محل را مجدداً تخریب کردند.

کشاورزان اصفهان روز پنجشنبه ۲۶ مهر، تراکتور و دیگر ماشین ‌آلات کشاورزی را در میادین ورودی شهرهای مختلف استان اصفهان پارک کردند.

روز دوشنبه ۳۰ مهر، کشاورزان معترض برای سی و یکمین روز با خواست دریافت حقآبه اقدام به تجمع کردند.

 

*روز پنجشنبه 12مهر، کشاورزان ضیاء آباد در استان قزوین، در اعتراض به حفاری چاه آب و فاظلاب شهری در کنار چاههای کشاورزی خود، تجمع کردند. کشاورزان همچنین به این که آب آشامیدنی که به شهرک حیدریه منتقل می شود در برخی شرکتها این آب آشامیدنی در مصارف صنعتی استفاده می شود اعتراض کردند.

 

*ساکنان روستای سه ‌چکان مله ‌شاهی واقع در استان کرمانشاه در اعتراض به کمبود آب آشامیدنی در روز دوشنبه 16 مهر، مقابل فرمانداری کرمانشاه تجمع کردند. ساکنان این روستا که میان اسلام آباد غرب و کرمانشاه واقع شده، از چند سال قبل چشم انتظار تامین آب آشامیدنی هستند. شرکت آب و فاضلاب روستایی کرمانشاه در سال ۱۳۹۲ حفر چاه آب آشامیدنی این روستا را به مناقصه گذاشت. به رغم گذشت بیش از ۵ سال ساکنان این روستا همچنان از آب محرومند.

 

 

منبع: نبرد خلق شماره ۴۰۴، سه شنبه اول آبان ۱۳۹۷- ۲۳ اکتبر ۲۰۱۸

 بازگشت به نبردخلق

بازگشت به صفحه اول