بررسی جناحها و کاندیداهای یازدهمین دوره ریاست جمهوری
مجید شمس
نام نویسی از نامزدهای یازدهمین دوره ریاست جمهوری از 12 تا 21 اردیبهشت صورت می گیرد و در روز 24 خرداد 1392، هفتمین رییس جمهوری اسلامی بعد از بنی صدر، رجایی، خامنه ای، رفسنجانی، خاتمی و احمدی نژاد انتخاب می گردد.
در انتخابات آتی دو طیف اصلی "اصولگرایان" (باند حاکم ولی فقیه) و "اصلاح طلبان" با هم به رقابت خواهند پرداخت که در این نوشته به آن اشاره خواهم کرد.
اصولگرایان:
جناح اصولگرایان به 4 گروه سنتیها، ائتلاف برخی فرماندهان سابق جنگ، اتحاد تحول خواه/ پایداری، و همچنین حامیان دولت تقسیم شده است.
1- سنتیها: از چهره های شاخص این دسته منوچهر متکی، وزیر خارجه سابق دولت نهم (احمدی نژاد) و کاندید جبهه پیروان خط امام و رهبری است که به طور رسمی اعلام کاندیداتوری کرده است. از این جبهه یحیی آل اسحاق و محمدرضا باهنر هم کاندید هستند. احتمالاً مصطفی پور محمدی، رییس سازمان بازرسی کل کشور و وزیر کشور دولت نهم، کاندید منتخب جامعه روحانیت مبارز خواهد بود که فعلاً به طور شخصی اعلام نامزدی کرده است. چهره شاخص دیگر این جناح، علی اکبر ولایتی، مشاور عالی خامنه ای، دبیر کل مجمع جهانی بیداری اسلامی و وزیر امور خارجه در دوران موسوی و رفسنجانی است.
2- در جناح دوم اصولگرایان که ائتلاف برخی فرماندهان سابق جبهه و جنگ است، سه چهره بسیار بارز و مهم وجود دارند: علی لاریجانی، رییس مجلس و داماد مرتضی مطهری و برادر رییس قوه قضاییه، محسن رضایی، فرمانده سابق سپاه در دوران هشت ساله جنگ، دبیر کل مجمع تشخیص مصلحت نظام و کاندیدای جبهه ایستادگی ایران اسلامی و همچنین کاندید منتخب "حزب سبز"، محمدباقر قالیباف، رییس سابق ناجا (نیروی انتطامی) و شهردار تهران از سال 85 تا کنون.
3- در جناح اتحاد تحول خواه - پایداری دو چهره سرشناس وجود دارد: غلامعلی حداد عادل (رییس مجلس هفتم، رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی و پدر همسر مجتبی خامنه ای) و سعید جلیلی (دبیر شورای عالی امنیت ملی از سال 85 تا کنون).
این سه جناح از طیف اصولگرایان هر کدام کاندید منتخب خود را معرفی کرده و ائتلاف دو بعلاوه یک را تشکیل داده اند. یعنی محمدباقر قالیباف از جناح ائتلاف فرماندهان سپاه – حدادعادل از جبهه پایداری و ولایتی از جناح سنتی.
البته این ائتلاف بدان معنا نیست که دو نفر از یک نفر حمایت می کند، بلکه برای اینکه رایها نشکند، دو نفر از این ائتلاف کنار می کشند که باید دید آن یکنفر که باقی خواهد ماند، چه کسی خواهد بود.
4- جناح چهارم از طیف اصولگرایان حامیان دولت هستند که تاکنون اسامی مهمی در آن دیده نمی شود. چند وزیر احمدی نژاد وجود دارند که مهمترین آنها علی اکبر صالحی، وزیر خارجه است. وی متولد کربلا و از نه سالگی به ایران آمده است. او دارای مدرک دکترای مهندسی هسته ای از دانشگاه ام آی تی آمریکاست و به زبانهای عربی و انگلیسی مسلط است. صالحی اعلام کرده نامزد نخواهد شد. البته همه منتظر اعلام نامزدی اسفندیار رحیم مشایی مشاور احمدی نژاد و رییس سابق میراث فرهنگی، هستند که با توجه به اینکه احتمال رد صلاحیت وی از سوی شورای نگهبان می رود، ممکن است خود را نامزد نکند.
همچنین غلامحسین الهام، سخنگوی دولت محمود احمدی نژاد، سید پرویز فتاح، وزیر نیروی دولت نهم و جانشین قرارگاه خاتم الانبیا وجود دارند که نقش محوری ندارند.
از چهره های منفرد و مستقل از طیف اصولگرایان نامهایی چون مهدی چمران، رییس شورای اسلامی شهر تهران از سال 81 تا کنون و کاندید "جبهه مشورت ایران اسلامی" و علی فلاحیان، وزیر اطلاعات دولت هاشمی که به طور رسمی اعلام نامزدی کرده را می توان نام برد.
"اصلاح طلبان"
در جناح اصلاح طلبان دو طیف وجود دارد که در ادبیات باند رقیب از آنها به عنوان جناح "معتدلها" و جناح "افراطیها" یاد می شود.
منظور از معتدلها آن دسته از اصلاح طلبانی هستند که انتقادات ملایم تری به "نظام" دارند و به ویژه در جریانات سال 88 به میدان نیامده و حتی انتقاداتی را نیز به این شیوه ابراز داشته اند. از میان این طیف می توان به مجید انصاری و سید حسن خمینی اشاره کرد که البته سید حسن خمینی به طور رسمی اعلام کرده که نامزد نخواهد شد.
کاندید منتخب این جناح، سید حسن روحانی، نماینده خامنه ای در شورایعالی امنیت ملی، عضو خبرگان رهبری و مجمع تشخیص مصلحت نظام، رییس مرکز استراتژیک، مشاور امنیت ملی رفسنجانی و خاتمی و کاندید "حزب اعتدال و توسعه" است. در صورتی که خامنه ای بخواهد در مقابل فشارهای مردمی و تنشهای ناشی از بحران اتمی تسلیم گردد و راه سازش را پیش بگیرد، شانس او بسیار زیاد است.
و اما در جناح تندروها یا افراطیون که به اعتراض علنی علیه تقلب انتخاباتی خامنه ای دست زدند و از حامیان میرحسین موسوی و کروبی هستند، احتمال اینکه محمد خاتمی، رییس جمهور اسبق خود را کاندید کند، بسیار کم است. جریانهای اصلاح طلب طی نامه ای از سید محمد خاتمی خواسته اند که خود را برای این دوره کاندید کند، اما این امر یک ریسک سیاسی است و بیم آن می رود که رد صلاحیت گردد و با توجه به شناختی که از او وجود دارد، بعید به نظر می رسد که شهامت قبول این ریسک را داشته باشد، مگر اینکه از سوی خامنه ای تکلیف گردد.
و اما در جلسه "شورای اصلاحات" که از طیفهای مهم اطلاح طلب تشکیل شده، رای گیری به عمل آمده و 7 تن در مرحله اول در نظر گرفته شدند.
- علیرضا بهشتی، مشاور ارشد موسوی در انتخابات دهم
- محمد رضا عارف، معاون اول خاتمی که اعلام کرده در صورت آمدن خاتمی کنار می کشد
- سید محمد صدر، معاون سابق عربی آفریقایی وزارت امور خارجه
- سید مصطفی محقق داماد، رییس سابق بازرسی کل کشور در سالهای 60 تا 73
- 3 وزیر دولت خاتمی به نامهای حبیب الله بیطرف، بیژن نامدار زنگنه، اسحاق جهانگیری
نامهای مطرح دیگر در همین طیف عبارتند از:
- محمد شریعتمداری، معاون سابق وزارت اطلاعات، موسس "جمعیت دفاع از ارزشهای انقلاب اسلامی" و وزیر دولت هاشمی
- مصطفی کواکبیان، نماینده سابق مجلس و دبیر کل "حزب مردمسالاری" که اعلام کرده در صورت آمدن خاتمی کنار خواهد کشید
- حسین کمالی، دبیر کل "حزب اسلامی کار" و منتخب نهاد دولتی "خانه کارگر"
- محسن مهر علیزاده، رییس تربیت بدنی دوران خاتمی
- سید محمد باقر خرازی، دبیر کل حزب الله ایران
- محمد سعیدی کیا، چهره استثنایی که در تمام دولتهای موسوی و رفسنجانی و خاتمی و احمدی نژاد وزیر بوده است
از کاندیداهای دیگر می توان به هوشنگ امیر احمدی، لابییست جمهوری اسلامی و رییس "شورای ایرانی - آمریکایی" نام برد.